Valeryj Capkała, były kiraŭnik Parka vysokich technałohij, abviaściŭ pra svajo rašeńnie stać kandydatam na prezidenckich vybarach. Palityčnyja ahladalniki i palitołahi ŭsio jašče hadajuć, ci Capkała niezaležny kandydat, ci ŭsio ž kandydat-spojler. Sam jon tolki dadaje svajoj asobie tajamničaści, zachoŭvajučy maŭčańnie.
«NN» uspomniła losy inšych top-čynoŭnikaŭ, jakija ryzykavali kinuć vyklik Łukašenku i paŭdzielničać u prezidenckich vybarach.
Michaił Marynič, kiraŭnik Minska, a taksama ministr vonkavych ekanamičnych suviaziaŭ
Marynič — vychadziec z BSSRaŭskaj namienkłatury. U pačatku 1980-ch jon byŭ namieśnikam staršyni Minharvykankama, kuryravaŭ budaŭnictva mietro. Z razvałam SSSR i prychodam da ŭłady ŭ Biełarusi Łukašenki Marynič upisvajecca ŭ novuju sistemu: jon spačatku stanovicca pasłom Biełarusi ŭ Čechii, paśla — ministram vonkavych ekanamičnych suviaziaŭ.
Niečuvanaje dla siońniašniaha dnia: na momant vybaraŭ 2001 hoda Marynič byŭ pasłom Biełarusi ŭ Łatvii. Jon zajaŭlaje pra svoj namier iści na vybary, tym samym pakidajučy dypłamatyčnuju i dziaržaŭnuju słužbu. Stać kandydatam jamu było tak i nie dadziena: nie sabraŭ nieabchodnyja 100 tysiač podpisaŭ. Paśla hetaha dapamahaŭ Uładzimiru Hančaryku — kandydatu ad apazicyi.
U 2004 hodzie Maryniča aryštavali pa absurdnym abvinavačańni: kradziež kampjutaraŭ, jakija amierykanskaje pasolstva pieradała hramadskaj arhanizacyi Maryniča «Pravavaja inicyjatyva». Samo pasolstva nijakich pretenzij nie mieła. U vyniku palityk atrymaŭ piać hadoŭ źniavoleńnia.
U turmie u Maryniča zdaryŭsia insult. Daterminova vyjšaŭ na volu ŭ 2006 hodzie, ale paśla trymaŭsia ŭ baku ad palityki. Pamior 17 kastryčnika 2014 hoda.
Leanid Kałuhin, dyrektar zavoda chaładzilnikaŭ «Atłant»
I takoje siońnia ŭjavić zusim nierealna. U 2001 hodzie na vybary pajšoŭ dyrektar zavoda «Atłant» Leanid Kałuhin. U łukašenkaŭskaj sistemie heta byŭ pavažany čałaviek, člen Savieta Respubliki — i tut niečakana zajava pra prezidenckija ambicyi.
100 tysiač podpisaŭ dyrektar sabrać nie zmoh. A ŭ toj samy hod, litaralna praz paru miesiacaŭ, Kałuhin byŭ uziaty pad vartu za niaspłatu mižnarodnaha kredytu. Jašče praź niejki čas na jaho zaviali kryminalnuju spravu za złoŭžyvańnie słužbovymi paŭnamoctvami.
Kałuhina navat adpraŭlali ŭ Navinki, rabili psichijatryčnuju ekśpiertyzu. Maŭlaŭ, a čaho heta jon taki pravasłaŭny? Navat na terytoryi «Atłanta» pabudavaŭ carkvu. U vyniku spravu da suda tak i nie daviali.
Sam ža Kałuhin paśla vyzvaleńnia admoviŭsia ad mirskoha žyćcia. Siońnia jamu 80 hadoŭ, žyvie ŭ manastyry pad Drybinam. Maje manaskaje imia Nikan.
Michaił Čyhir, premjer-ministr
Pieršy premjer-ministr Biełarusi za časami Łukašenki. Hučna syšoŭ u adstaŭku napiaredadni refierendumu 1996 hoda ab pavieličeńni prezidencich paŭnamoctvaŭ. Paśla hetaha źjechaŭ na zarobki ŭ Maskvu.
U Biełaruś viarnuŭsia napiaredadni alternatyŭnych prezidencich vybaraŭ 1999 hoda, jakija ładziŭ Viktar Hančar. Udzieł Čyhira ŭ hetaj kampanii kaštavaŭ i jamu asabista, i členam jahonaj siamji palityčnaha pieraśledu.
30 sakavika 1999 hoda Čyhir byŭ aryštavany pa abvinavačańniach u złoŭžyvańni słužbovymi paŭnamoctvami jašče ŭ bytnaść premjer-ministra. Faktyčna alternatyŭnyja vybary byli sarvanyja. Čyhir adsiadzieŭ u SIZA vosiem miesiacaŭ, a ŭ 2000-m jamu prysudzili try hady z adterminoŭkaj.
Dva hady ŭmoŭna atrymała taksama žonka spadara Michaiła Julija. Jana była advakatkaj, i padčas adnaho z pasiadžeńniaŭ u spravie muža milicyja nie puskała jaje ŭ zału pasiadžeńniaŭ. U vyniku žančyna ŭkusiła pravaachoŭnika za vucha. Zaviali kryminalnuju spravu.
Adzin z synoŭ Michaiła Čyhira byŭ vymušany źjechać z krainy jašče ŭ pačatku 2001 hoda, a druhi byŭ aryštavany pa padazreńni ŭ kradziažy aŭtamabilaŭ. U vyniku Alaksandr Čyhir atrymaŭ 7 hadoŭ źniavoleńnia, ale potym prysud byŭ źmienšany. Jon vyjšaŭ na volu u 2004, amal adrazu źjechaŭ u Maskvu.
U 2001-m Čyhir taksama nie sabraŭ podpisaŭ, jon pracavaŭ u kamandzie Uładzimira Hančaryka. U 2002 sudovy pieraśled Čyhira praciahnuŭsia, jamu dali try hady z adterminoŭkaj za niaspłatu padatkaŭ.
Michaił Čyhir — siabra AHP, prymaŭ aktyŭny ŭdzieł u žyćci partyi. Ciapier zajmajecca raźviadzieńniem pčoł.
Alaksandr Kazulin, rektar BDU
Kali ŭ 2006 hodzie vy ŭžo cikavilisia palitykaj, to nie možacie nie pomnić słavutaje vykazvańnie Kazulina: «Saša, dzie hrošy?» Kazulin zrabiŭ imklivuju darohu z adnaho z najbližejšych ludziej u atačeńni Łukašenki da jahonaha zaklataha voraha.
Ad 1996 hoda Kazulin uznačalvaŭ BDU, jon mieŭ status ministra. I byŭ asabliva nabližany da kiraŭnika krainy. Kazulina z pasady rektara zdymali sa skandałam, ale da suda spravu tady nie davodzili.
Pierad vybarami 2006 hoda jon uznačaliŭ (čytaj, kupiŭ) Biełaruskuju sacyjał-demakratyčnuju partyju «Hramada» i niečakana abviaściŭ ab namiery vyłučacca. U toj samy čas adzinym kandydatam ad apazicyi staŭ Alaksandr Milinkievič.
Kazulin staŭ žorstkim krytykam uładaŭ, nie saromieŭsia ŭ vyrazach. Jon radykalny i hatovy da sutyčak. U adroźnieńnie ad Čyhira i Maryniča, u jaho atrymałasia sabrać 100 tysiač podpisaŭ.
Užo paśla vybaraŭ, 25 sakavika 2006 hoda Kazulin pavioŭ ludziej da turmy na Akreścina, dzie siadzieli zatrymanyja ŭdzielniki Płoščy. U vyniku byli žorstkija sutyčki sa śpiecnazam, sam kandydat u prezidenty byŭ aryštavany i asudžany da 5,5 hadoŭ za złosnaje chulihanstva.
Pakarańnie adbyvaŭ u kałonii «Vićba». Za čas źniavoleńnia Kazulina pamierła ad ankałohii jaho žonka Iryna. Na volu palityk vyjšaŭ u žniŭni 2008 hoda. Paśla hetaha spyniŭ lubuju palityčnuju i hramadskuju dziejnaść.
Siarhiej Skrabiec, deputat Pałaty pradstaŭnikoŭ
Trochu inšaja historyja, ale vielmi padobnaja. Skrabiec — paśpiachovy biznesoviec, jon uznačalvaŭ «Bieł-Babajeŭskaje». Jon dobra ŭpisvaŭsia ŭ łukašenkaŭskuju sistemu. U 2000-m staŭ deputatam Pałaty pradstaŭnikoŭ (na vybarach, jakija apazicyja bajkatavała).
Tym nie mienš, za čas deputactva Skrabiec razam z hienierałam Valeryjem Frałovym (užo niabožčyk) i alimpijskim čempijonam u viesłavańni Uładzimiram Parfianovičam (žyvie i pracuje ŭ Rasii) zasnavaŭ apazicyjnuju hrupu «Respublika». Letam 2004 «respublikancy» pravodziać haładoŭku pratestu, dabivajučysia papravak u vybarčy kodeks.
U 2005-m Skrabca aryštavali pa spravie ab stvareńni złačynnaj hrupy. U turmie biznesmien nieadnarazova trymaŭ haładoŭki, adna ź jakich doŭžyłasia bolš za 40 dzion.
Z-za krataŭ z dapamohaj brata stvaryŭ inicyjatyŭnuju hrupu pa vyłučeńni siabie kandydatam u prezidenty na vybarach 2006 hoda. Ale jašče pierad vybarami byŭ apieratyŭna zasudžany da 2,5 hadoŭ źniavoleńnia. Na volu vyjšaŭ vosieńniu 2006 hoda.
Paśla vyzvaleńnia Skrabiec nie curaŭsia palityki, ale jahonyja inicyjatyvy chutčej mieli aniekdatyčny charaktar, čym surjozny.
***
Na vybarach 2010 i 2015 hadoŭ, pamiatajučy pra los svaich papiarednikaŭ, nichto z vychadcaŭ z namiekłatury i top-mieniedžaraŭ nie ryzyknuŭ udzielničać u vybarach. Nielha ž adnieści da hetaha śpisu, skažam, byłoha namieśnika ministra zamiežnych spraŭ Andreja Sańnikava, jaki na toj momant užo daŭno byŭ u apazicyi.
Atrymałasia paźbiehnuć represij kiraŭniku Fiederacyi prafsajuza Biełarusi Uładzimiru Hančaryku, jaki staŭ adzinym kandydatam ad apazicyi na vybarach 2001 hoda. Praŭda, chutka Hančaryka skinuli z hetaj pasady. Minimalny ŭdzieł u palityčnym žyćci krainy Hančaryk prymaje pa siońnia.
Siamion Domaš i Uładzimir Hančaryk.
Jość i inšyja prykłady, kali paśla paśpiachovaj vybarčaj kampanii apazicyjnaha palityka zaprasili va ŭładu. Tak Siamion Domaš, jaki pradstaŭlaŭ na vybarach 2001 hoda intaresy patryjatyčnaj častki vybarcaŭ, staŭ dyrektaram nievialikaha harbarnaha zavoda ŭ Hrodnie. Pamior Domaš u 2019 hodzie.
Čytaj jašče: «Zdradnik», «choča padmanuć KDB», «sprabuje viarnucca ŭ abojmu». Top-čynoŭniki pra rašeńnie Capkały kinuć vyklik Łukašenku
