2019 hod zrabiŭsia dla biełaruskaha teatra hodam raznastajnaści. Navat pad adnym teatralnym dacham časam susiedničajuć śpiektakli absalutna roznyja pa fiłasofii i duchu, ale, zdajecca, teatralnaja publika ad hetaha tolki vyjhraje. Ja prapanuju dziasiatku śpiektaklaŭ, kudy trapili i tradycyjnyja trahiedyja, i sučasny prablemny tekst, i bulvarnaja kamiedyja. Navat u taki łonh-list nie trapili mnohija cikavyja śpiektakli, što tolki paćviardžaje, nakolki biełaruskaje teatralnaje žyćcio apošnim časam viruje.
«Dola liŭnia» pavodle S.Bekieta — Biełaruski svabodny teatr. Režysior Valancin Mapacek.
Śpiektakl niezvyčajna pačynajecca, niezvyčajna praciahvajecca i skančajecca taksama źnianacku. Uvieś čas hladač moža akazacca źbitym z pantałyku, i hetym takaja režysura zdajecca takoj vydatnaj. Jana nie razburaje ścieny pamiž scenaj i załam, ale raptam ściana akazvajecca nieadčuvalnaj, i heta vielmi cikavaje i tryvožnaje adčuvańnie.
Nakolki ja zrazumieŭ, za asnovu tekstu ŭziali «Čakańnie na Hado» Bekieta, i sučasnym hety tekst atrymaŭsia nie praź niejkija vobrazy, jakija my možam paznać u žyćci, a ŭ pahłyblenaści hledača ŭ samo pieražyvańnie čakańnia. Tak atrymaŭsia, na maju dumku, adzin z najlepšych śpiektaklaŭ Svabodnaha teatra apošnich hod.
«Z žyćcia vykapniaŭ» F.Stropela — Novy dramatyčny teatr. Režysior Dźmitryj Bahasłaŭski.
Zadača pierad režysioram stajała vielmi prostaja: zrabić kamiedyju. Dźmitryj Bahasłaŭski znajšoŭ niebanalny tekst, jaki składajecca ź niekalkich historyj (siarod ich jość redkaja dla Biełarusi tema chałakostu), razam z mastačkaj Lidzijaj Małašenka byli prydumany pryhožyja vizualnyja chady, dla akcioraŭ stvorany cikavyja zadačy (Jak syhrać stałaha čałavieka? U śpiektakli pabačycie samyja roznyja padychody). U vyniku atrymaŭsia adzin z samych cikavych i niedaacenienych śpiektaklaŭ Minska z cudoŭnymi akciorskimi rabotami.
«Karol Lir» U. Šekśpira — Kupałaŭski teatr. Režysior Mikałaj Pinihin.
Mikałaj Pinihin, zdajecca, rabiŭ śpiektakl pra krochki bałans lubovi i śmierci, daŭno parušany na karyść ciomnaha. Scenahrafija i muzyka ŭ vydatnym vykanańni Kaciaryny Šymanovič i Andreja Zubryča, stvarajuć prynamsi voś takuju ŭźniosłuju karcinu, jakoj artysty imknucca adpaviadać. Lepš za ŭsich atrymlivajecca Viktaru Manajevu i Ivanu Trusu.
Tema pakaleńniaŭ dla Teatra imia Janki Kupały zrabiłasia asnoŭnaj. Ja dumaju, jaje šmat asensoŭvajuć unutry teatra, i toje «vypluchvajecca» ŭ repiertuar. Tym cikaviej, što hetaja tema vielmi važnaja i dla našaha hramadstva, što staleje.
Vielmi cikava paśla śpiektakla abmiarkoŭvajuć ujaŭnaje spabornictva Viktara Manajeva i Ivana Trusa, a na maju dumku, jany pracujuć na adzin vobraz. Škada, što ŭ pjesie i śpiektakli niama naŭprostavaha supraćstajańnia Lira i Edmunda… Chto viedaje, moža, mienavita tak, jak Edmund, u svoj čas Lir irvaŭsia da ŭłady?..
«Levyja dysidenty» A.Špaka, A.Dzičenki — Hunch-Theatre. Režysior Uładzimir Ščerbań.
Śpiektakl akazaŭsia bieniefisam cudoŭnaj aktrysy Jany Rusakievič, jakaja vielmi emacyjna i razam z tym dakładna ŭvasobiła hipierbalizavany piersanaž pjesy Andreja Dzičenki i Aleny Špak. Absurdnaja pjesa, dzie šmat padrabiaznaściaŭ pra adnapołyja stasunki ŭ turmach pieradajucca praz usprymańnie maładoj dziaŭčynki-nastaŭnicy, što pryjechała pa raźmierkavańni, zrobleny ŭ žanry muzyčna-tancavalnaha pierformansu. Jon lohka hladzicca, u śpiektakli žyvy rytm i cudoŭny akciorski ansambl. Ale vykanańnie Jany Rusakievič, žyviolnaje i razam z tym mahnietyčnaje, zadaje śpiektaklu mastackaje vymiareńnie relihijnaha aktu.
«M». pavodle vieršaŭ V.Mort — Ok16. Režysior Mikita Iljinčyk.
Małady režysior biełaruskaha pachodžańnia razam z kuratarkaj Anastasijaj Vasilevič realizavali prajekt zadumany jašče ŭ minułym hodzie. Na padstavie niekalkich vieršaŭ Valžyny Mort była prydumana historyja, jakaja abjadnoŭvaje try pakaleńni žančyn. Mastak Saša Adamaŭ raźviarnuŭ scenahrafiju takim čynam, što čas i prastora abjadnalisia tut i ciapier.
Vizualny, emacyjny śpiektakl, zrobleny maładymi siłami biełaruskich tvorcaŭ, zrabiŭsia dla mianie takoj madellu teatra budučyni. Fiłasofskija razvahi nad byćciom zrobleny na padstavie padrabiaznaha vyvučeńnia rečaisnaści.
«Pakoj pamiraje» M.Iljinčyka — Niezaležny teatralny prajekt. Režysior Palina Dabravolskaja.
U postapakaliptyčnym siužecie Iljinčyka-dramaturha ŭ Biełarusi nie adčuvajecca miežaŭ, i raptam heta akazvajecca vielmi trapnaj charaktarystykaj dla razumieńnia taho, jak adčuvajuć žyćcio siońniašnija 20-hodnija. Z adnaho boku, ty adčuvaješ siabie bolš svabodnym, niama addanaści da miesca i karanioŭ, ale i hłabalnyja pahrozy vytrymać jašče ciažej.
Najbolš emacyjna mocnaj mnie padałasia pieršaja častka śpiektakla, dzie Alaksandr Małčanaŭ vydatna ihraje dzieda hałoŭnaj hieraini. Praniźliva da nievynosnaści. I razam z tym u śpiektakli adčuvajecca maładaja praha da žyćcia.
«Piesń pieśniaŭ» pavodle Biblii — ART Karparejšn. Režysior Jurka Dzivakoŭ.
Ci nie samy askietyčny śpiektakl Jurki Dzivakova, bolš pałovy jakoha mizanscena nie źmianiajecca zusim. Biblejski tekst vykarystany jak litaraturny, u vyniku atrymaŭsia śpiektakl pra kachańnie, jakoje čynić škodu.
Cudoŭnaje vykanańnie artystki Kupałaŭskaha teatra Marty Hołubievaj, jakaja vymušana trymać uvahu dosyć doŭhi čas absalutna biez ruchaŭ, i ŭ jaje cudoŭna atrymlivajecca.
«Stražy Tadž-Machała» R.Džozefa — ART Karparejšn. Režysior Alaksandr Januškievič.
Režysior Alaksandr Januškievič pakazaŭ na staličnaj scenie zvyšaktualnuju amierykanskuju pjesu, u jakoj vačyma prostych udzielnikaŭ raskazvajecca pra lehiendu ab raźni pry budaŭnictvie znakamitaha Tadž-Machała. Hetaksama jak u časy Šekśpira niemahčyma było sabie ŭjavić pjesu nie pra karaloŭ, tak i siońnia važnym akazvajecca mienavita pohlad samych prostych udzielnikaŭ na hetuju historyju. Vialikuju trahiedyju nielha spynić, prosta skazaŭšy «Nie!»
Śpiektakl cudoŭna aformleny, heta niezvyčajny akciorski dośvied dla vykanaŭcaŭ Ivana Kušnieruka i Alaksandra Raćkova, u vyniku śpiektakl fihuruje ŭ šmatlikich śpisach najlepšych vynikaŭ hoda.
«Škura» A.Ivaniušanka — Niezaležny teatralny prajekt. Režysior Jaŭhienija Davidzienka.
Adrazu pavinien zaŭvažyć, što vymušany ŭklučyć u pieralik śpiektaklaŭ taksama i hety, jaki zrobleny pavodle tekstu majoj žonki. Ale praihnaravać cudoŭnuju rabotu maładoj režysiorki Jaŭhienii Davidzienka było by złačynstvam. Jana šmat zrabiła ekśpierymientalnych rabot i čytanńniaŭ sioleta, ale ŭ hetaj rabocie vyjaviłasia jaje zdolnaść da pracy z prostym afarmleńniem, umieńnie pakłaści temparytm śpiektakla na muzyčny šerah, a taksama znajści niebanalnaje hučańnie replik pjesy, vykarystaŭšy nieprafiesijnuju aktrysu. Śpiektakl byŭ pakazany niekalki razoŭ u ramkach prajektu Community Centre, supravadžaŭsia dyskusijami nakont hvałtu siarod padletkaŭ. Toje, što razmovy hetyja byli pradmietnymi, zasłuha režysiorki.
«Šlub ź vietram» — Teatr biełaruskaj dramaturhii. Režysior Jaŭhien Karniah.
Viadomy chareohraf Jaŭhien Karniah i Kaciaryna Avierkava, jakaja ŭ hetym śpiektakli vystupiła ŭ jakaści kampazitara, nibyta chacieli zrabić paetyčny śpiektakl pra viasielle i ŭvohule adnosiny kachankaŭ z baćkami i miž saboj. U asnovie lažać tradycyjnyja biełaruskija śpievy i śpiektakl atrymaŭsia pra žyćcio, śmierć, kachańnie i ŭvohule vysokija materyi.
Detalova razabracca ŭ śpiektakli paśla pieršaha prahladu składana. Ale hetym i pryvablivajuć śpiektakli Karniaha. Jany vizualna pryhožyja i niaprosta zroblenyja, tamu na ich cikava chadzić jašče i jašče.
