Biełaruskija navukoŭcy vyznačyli dakładnuju datu zabudovy staražytnaha Mścisłava — 1098 hod.
Mścisłaŭ na hraviury XIX stahodździa, globus.tut.by
Pra heta paviedamiŭ zahadčyk kafiedry archieałohii i śpiecyjalnych histaryčnych dyscyplin Mahiloŭskaha dziaržaŭnaha univiersiteta imia. A.Kulašova doktar histaryčnych navuk, prafiesar Ihar Marzaluk.
Novuju datu naradžeńnia Mścisłava jak horada ŭdałosia vyznačyć śpiecyjalistam Ministerstva lasnoj haspadarki Biełarusi, jakija dendrachranałahičnym mietadam daśledavali pa hadavych kolcach draŭninu pradastaŭlenych archieołahami draŭlanych frahmientaŭ samaha staražytnaha dubovaha bruku.
«Ciapier možna z dakładnaściu śćviardžać, što ŭvieś horad byŭ pabudavany pamiž 1098 i 1101 hadami. Ab bolš rańnim pachodžańni horada, čym pakazvaje letapisnaja krynica (1156), śviedčać, akramia bruku, i inšyja draŭlanyja budynki, jakija datujucca bolš rańnim pieryjadam», — skazaŭ prafiesar.
Pavodle słoŭ Ihara Marzaluka, ciapier z udziełam minskich śpiecyjalistaŭ viadziecca raspracoŭka na asnovie analizu zrezaŭ dreŭ dendrachranałahičnaj škały Mścisłava — takija śpiecyjalizavanyja tablicy majuć mnohija staražytnyja harady, u tym liku i Połack.
«Heta daść nam mahčymaść bolš dakładna datavać znojdzienyja draŭlanyja artefakty. Treba adznačyć, što tablicy, składzienyja dla inšych rehijonaŭ, nielha ŭžyvać, bo hadavyja kolcy dreŭ unikalnyja dla kožnaj miascovaści z-za asablivaściaŭ klimatu», — rastłumačyŭ prafiesar. Akramia hetaha, pravodzicca vuhlevadarodny analiz znojdzienych artefaktaŭ.
Asablivaść znojdzienaj u minułym hodzie ŭ Mścisłavie staražytnaj dubovaj brukavanki ŭ tym, što jana lažyć nie na macieryku (heta značyć, jana nie samaja pieršaja), pad joj znachodzicca jašče kulturny płast pasielišča prykładna ad adnaho da paŭtara mietraŭ, jaki datujecca Ch-ChI stahodździami
«Tamu nam možna kazać pra toje, što protaharadski pieryjad u Mścisłavie pačaŭsia praktyčna sinchronna z samymi staražytnymi haradami Biełarusi. Pryčym z hetaha rańniaha haryzontu i znachodki jość vielmi cikavyja, da prykładu, klučy roznych typaŭ, a kluč i zamok u vioskach nie sustrakajecca — heta śviedčańnie vysokaha sacyjalnaha statusu sielišča», — skazaŭ Ihar Marzaluk.
Mścisłaŭ upieršyniu zhadvajecca ŭ Ipaćjeŭskim letapisie pad 1156 hodam jak krepaść na zachodniaj miažy Smalenskaha kniastva.
