Štodnia ŭ «chutkuju dapamohu» źviartajucca ludzi, jakija paciarpieli praź zimovyja zabavy. Ślizhajučy z hor na sankach albo łyžach, asvojvajučy kańki ci snoŭbord, narod spraviadliva aścierahajecca prastudy i abmaražeńniaŭ, ale biada časam ścieraže ź inšaha boku.
mport.ua
Kožny z nas viedaje, što z pałamanaj skivicaj i nie pajasi, i nie pahavoryš, tamu biaskryŭdnyja z našaha hledzišča ŭdary padbarodździem albo ščakoj my časam nie prymajem usurjoz. Asabliva schilnyja nie turbavacca pa drobiaziach tyja, chto pierad pachodam na maroz «hreŭsia» narodnymi srodkami. Maštaby prablemy dachodziać da čałavieka na 2-3 dzień, potym niekalki dzion, zvyčajna, čałaviek spadziajecca na «samo projdzie», a ŭ vyniku na tydni i navat miesiacy traplaje ŭ lakarniu, kudy viartajecca znoŭ i znoŭ. Zdarajucca i kazuistyčnyja vypadki: čałaviek miesiac lečyć u nieŭrapatołaha nieŭrałhiju trajničnaha nierva (dumaje, što zastudziŭ niervy, pakul miorz na horcy), hłytaje žmieniami abiazbolvajučyja dy sasudzistyja preparaty, pakul narešcie padčas čarhovaj kansultacyi na zdymkach nie znachodziać padžyvajučy pierałom. I tady zhadvaje pra ŭdary padčas katańnia.
Jak ža nie prapuścić prablemu?
Pieršaje: treba zrazumieć, što navat paraŭnalna lohki ŭdar moža złamać skivicu, kali siła budzie prykładzienaja ŭ peŭnuju kropku.
Tamu katajciesia, spračajciesia, nie davajcie prykuryć i skačycie z parašutam z zakrytym rotam. Atrymaŭšy pa ściatych zubach, vy ryzykujecie 1-2 zubami, a voś udar pry adkrytym rocie amal harantuje, što pierałom skivicy pazbavić vas pracazdolnaści sama mała na try tydni.
Druhoje. Navat śpiecyjalist pa skivična-tvaravaj chirurhii nikoli nie skaža «nie, ŭ vas usio dobra», pakul nie pabačyć renthienahramy vašaj skivicy.
Bolš za toje: kali pry ahladzie doktar bačyć adno miesca pierałomu, napraŭdu ich tam moža być i dva, i try. Tamu ŭ bližejšy čas paśla traŭmy zavitajcie da ŭrača-traŭmatołaha, a najlepiej – da chirurha-stamatołaha pa nakiravańnie na zdymak.
Treciaje. Paraŭnalna «śviežym» vaš pierałom budzie pryblizna 48 hadzin, paśla čaho značna ŭzrastaje ryzyka zapaleńnia kostki.
Pakolki bolšaść pierałomaŭ nižniaj skivicy prachodziać pamiž zubami, heta adkrytyja pierałomy. A mikrobaŭ u rocie poŭna. Voś i pačynajecca zapaleńnie, jakoje nie daje kostcy dobra zrastacca. I kali takoje zapaleńnie nie vylečyć za pieršyja niekalki dzion, dyk štovosień budziecie mieć abvastreńni, a kožnaje abvastreńnie – heta admirańnie čarhovaha kavałka skivicy.
Jakija ž prykmiety nielha ihnaravać, kab nie prapuścić pierałom?
Pa-pieršaje, kroŭ u rocie i nibyta vybity zub, jakoha vy ŭ rukach nie trymali.
Jak praviła, pry pierałomach adłomki skivicy krychu razychodziacca, i pamiž zubami ŭtvarajecca pramiežak. Kali vy hladzicie ŭ lusterka i bačycie, što źleva zuby nibyta nižej, čym sprava, a pamiž imi ščylina – heta i jość pierałom, vyklikajcie «chutkuju».
Pa-druhoje, za pierałom śviedčać parušeńni prykusu.
Kali źniešnie niepaškodžanyja zuby raptam stali zakryvacca kryva, niazvykła, a skivicu pry sprobie adkryć rot viadzie krychu nabok – heta ŭskosnaje paćvierdžańnie pierałomu sustaŭnaha adrostka skivicy – taho, jakim skivica macujecca ŭ jamkach na čerapie.
Pa-treciaje, jość dva prostych pryjomy adčuć pierałom.
Pryadkryjcie rot i naciśnicie na padbarodździe źnizu ŭvierch i śpieradu nazad. Rezki bol la vušej albo ŭ vuhałkach skivicy pakaža, što treba źviartacca pa dapamohu. Možna pry napaŭadkrytym rocie abieruč ścisnuć zvonku vuhły skivicy (pad vušami). Kali vy zrabili toje i toje, ale anijakaha surjoznaha bolu nie adčuli – padobna, što vam pašancavała.
I apošniaje. Kali raptam na 3-4 dzień usio stała našmat horš, čym było – źjavilisia aciok, uščylnieńnie ščaki ci huby, pačyrvanieńnie skury, pavysiłasia tempieratura, pajšoŭ niepryjemny pach z rota – imavierna, heta zapaliŭsia vaš praihnaravany pierałom.
Na siońnia ŭ krainie vam mohuć prapanavać 2 sposaby paramantavać «sanki»: kansiervatyŭny i apieratyŭny. Pieršy – heta dobra viadomyja jašče ź Sievastopalskaj vajennaj kampanii šyny z drotu, jakija tonkimi dracinkami prykručvajucca da zuboŭ. Sens u tym, što na šynach vyhnutyja kručki, za jakija začaplajucca humovyja kołcy – i humovaja ciaha pryciskaje nižnija zuby da vierchnich, što dazvalaje adłomkam zrastacca ŭ pravilnym stanoviščy. Lačeńnie pravodzicca pad miascovaj aniestezijaj u zvyčajnym stamatałahičnym kreśle, pracedura zajmaje ad 15-20 chvilin da 1-2 hadzin (i dastupnaja ŭ Minsku kruhłyja sutki, niahledziačy na vychodnyja dy śviaty), humki zdymajuć praz 2-3 tydni, drot – praz 3-4 tydni pry narmalnym zažyŭleńni. Pieršyja 7-10 dzion pacyjent pravodzić u lakarni, nadalej nazirajecca ambułatorna.
Druhi sposab – osteasintez tytanavymi mini- albo mikrapłaścinami – pierastaŭ być ekzotykaj dla biełaruskaj miedycyny ŭžo hadoŭ jak ź piatnaccać. Ale, pakolki apieracyja hetaja pravodzicca pad ahulnym narkozam u apieracyjnaj i patrabuje admysłovych instrumientaŭ i daśviedčanaha śpiecyjalista-chirurha, pravodziać jaje nie ŭsim «pałamanym» pahałoŭna, a pa pakazańniach, siarod jakich najpierš składanyja pierałomy, kali niemahčyma inšym šlacham zafiksavać adłomki, adsutnaść vialikaj kolkaści zuboŭ, zaščamleńnie miakkich tkanak u linii pierałomu. Dziela kantrolu prykusu vykarystoŭvajucca papiarednie nakładzienyja dratovyja šyny. Terminy nazirańnia takija ž.
