Śled astranaŭta Edvina «Baza» Ołdryna na pavierchni Miesiaca. Fota: NASA / Buzz Aldrin
Pa źviestkach, atrymanych z pryboru, kromki krataraŭ, što nakiravanyja ŭ bok palusoŭ, utrymlivajuć krychu bolš vady za tyja, što nakiravanyja da ekvataru. Heta robić pieršyja bolš cikavymi miescami dla raźmiaščeńnia łunaj bazy.
«Kaniešnie, tyja doli vady, što my znachodzim u samych mokrych kratarach na Miesiacy, u razy i na paradki mieniej, niž jaje kancentracyja ŭ piaskach samaj suchoj pustelni Ziamli, — kaža Cim MakKałachan, śpiecyjalist Centru kaśmičnych palotaŭ NASA imia Hodarda. — Tym nie mienš, uličva.čy razroźnieńnie našych pryboraŭ, davoli vierahodna, što vada skancentravanaja ŭ adnosna nievialikich kropkach ŭ toŭščy krataru, i jaje dola ŭ razy vyšejšaja».
Pieršapačatkova navukoŭcy ličyli, što vada na Miesiacy moža isnavać tolki ŭ samych ciomnych zakutkach palarnych krataraŭ, kudy nikoli nie traplaje śviatło. Ale ŭ 2010 hodzie zond LRO znajšoŭ ślady «zon viečnaj mierzłaty» ŭ aśvietlenych prypalarnych kratarach, a ŭ 2012-m — lod u prypavierchnievych płastach hleby ŭ śvietłych rehijonach krataraŭ.
Navukoŭcy zaŭvažyli niezvyčajny fienomien u prypalarnych i navat umieranych šyrotach paŭdniovaha paŭšarja spadarožnika Ziamli.
Fienomien jany paraŭnoŭvajuć z tym, što adbyvajecca z sumiotami śniehu praź dzień-druhi pa śniehapadzie: na paŭnočnych schiłach, jakija mienš aśviatlajucca Soncam, śniehu bolej.
Navukoŭcy źbirajucca pravieryć isnavańnie taho ž fienomienu ŭ paŭnočnym paŭšarji, a taksama prasačyć za kancentracyjaj vady ŭ zaležnaści ad nadychodu dnia ci nočy. Atrymanyja źviestki dapamohuć zrazumieć pachodžańnie vady na Miesiacy — ci jaje zanosiać kamiety, ci jana traplaje ź ziamli razam z soniečnym vietram.
Jašče niadaŭna Rasija mieła ambicyjoznyja płany pa zasvajeńni Miesiaca. Ale pa zaklučeńni ekśpiertnaj rady pastaŭlenaje pytańnie metazhodnaści prahramy. Tym časam kaśmičnuju honku da Miesiaca abviesiła amierykanskaja pryvatnaja kampanija Google.
