Znajści
Ałharytmičny łacinski varyjant
28.01.2023 / 22:125RusŁacBieł

«Adno z pakarańniaŭ — źmiaščeńnie ŭ kletku na vulicy». Byłyja palitźniavolenyja raskazali pra žanočuju kałoniju

«Naša Niva» pahutaryła z žančynami, jakija prajšli praz kałoniju №4, kab sabrać śviedčańni pra ŭmovy tam.

Pa danych pravaabarončaha centra «Viasna» ciapier tam utrymlivajecca nie mienš za 58 žančyn, asudžanych pa palityčnych matyvach.

Pieršaje ŭražańnie

«Ja vyjšła, i my pastroilisia. Pieršaje, što ja pamiataju — heta nieba, i možna nie trymać ruki za śpinaj, heta tak kruta!

My pieranosili rečy častkami, i ja biehała ad adnoj sumki da druhoj, było tak kłasna, što možna biehać, tak šmat prastory».

Tak byłaja palitźniavolenaja Maryna (usie imiony ŭ tekście źmienienyja) apisvaje pryjezd u žanočuju kałoniju № 4 paśla niekalkich miesiacaŭ u SIZA. U pieršy dzień u Homieli dziaŭčynie dazvolili pryniać duš, potym adpravili na ahlad i vydali formu. Sa svaimi rečami jana, jak i astatnija viaźni, raźvitałasia da dnia vyzvaleńnia.

Kałonija padzialajecca na dźvie zony — vytvorčuju i žyłuju. U vytvorčaj zonie znachodzicca fabryka i niekalki administracyjnych budynkaŭ, u žyłoj — baraki atradaŭ, stałovaja, sančastka, dom maci i dziciaci. Adna zona adździelenaja ad inšaj varotami.

Maryna raskazvaje pra formu: kaścium ź pinžaka i spadnicy-ałoŭka skoŭvaje ruchi, kurtka zanadta tonkaja dla biełaruskaj zimy.

«Niešta ź bializny možna nabyć u kramie. Niekatoryja kraduć adzieńnie ci niejak vymieńvajuć jaho ŭ inšych źniavolenych», — dzielicca jana.

Inšaja eks-palitźniavolenaja, Śviatłana, dadaje: «U kałonii ŭ ciabie moža być šmat dziažurstvaŭ: myć padłohu, tualet, nasić bulbu, i ŭ ciabie niama mahčymaści ŭ niešta pieraapranucca. U niekatorych atradach ni ŭ jakim razie nielha zdymać pinžak, bo kali heta pabačyć niechta z supracoŭnikaŭ, na ciabie mohuć skłaści rapart za parušeńnie formy adzieńnia.

Razam z formaj źniavolenym vydajuć łyžku i zabirajuć jaje tolki ŭ kancy terminu. Jaje treba nasić z saboj, bo inakš u stałovaj nie budzie čym jeści, tamu zbolšaha ludzi nosiać jaje ŭ kišeni».

Źvierchu — malunak homielskaj kałonii, zrobleny eks-palitźniavolenaj. Źnizu — kałonija na Google Maps

Praz dva tydni karancinu, kali žančyny vučacca novym paradkam, ich raźmiarkoŭvajuć pa atradach. Adna z našych surazmoŭcaŭ, Śviatłana, trapiła ŭ pres-atrad, dzie na žančyn akazvajecca samy mocny cisk. 

Pres-atrad

U taki atrad zvyčajna pieravodzili viaźniaŭ, jakich treba było «vychavać», ci tych, ad kaho administracyi ci aktyvu niešta było patrebna.

«Kali ja tudy pryjšła, mianie pasialili ŭ [žyłuju] siekcyju z zahadčykam haspadarki atrada. Tam była adna dziaŭčyna — dumaju, jana supracoŭničała z apierami. Tak razumieju, što ŭ jaje ad ich było daručeńnie «pasiabravać» i pryhladać za mnoj, bo jana pastajanna prapanoŭvała dapamohu i padbadziorvała mianie, — raskazvaje Śviatłana. —

A potym ja bačyła, jak jana ździekavałasia ź inšych ludziej. Tam usie nazirajuć adna za adnoj. Aktyŭ moža vybrać achviaru, jany pra heta mohuć nikomu nie kazać, ale pa ich pavodzinach usie zrazumiejuć, z kim nielha kantaktavać i z kim navat možna zrabić niešta drennaje. Heta nie tolki vierbalny hvałt, ja viedaju historyi, jak tam prymianiali fizičnuju siłu».

Kali Śviatłana pryjšła ŭ atrad, aktyvistki vybrali achviaraj dziaŭčynu, jakaja pryjechała ŭ kałoniju na miesiac. Jana nibyta admoviłasia vykanać prośbu administracyi, i ź jaje pačali ździekavacca. Da jaje pastajanna prychodziŭ apieratyŭnik, jaki kuryravaŭ atrad, joj davali šmat naradaŭ pa luboj padstavie.

Kurataram 9-ha atrada byŭ apieratyŭnik Kuźniacoŭ, jakoha eks-źniavolenyja nazyvajuć samym žorstkim z apieratyŭnikaŭ u kałonii.

Raskazvajuć, što jon lubiŭ pryjści ŭ barak i ŭsio tam pieraviarnuć, naprykład, zvalić matracy z usioj žyłoj siekcyi ŭ kuču. Ci rabić «kokan»: apieratyŭnik braŭ praścinu i padviazvaŭ jaje da druhoha paviercha łožka, vielmi mocna zaciahvaŭ, kab potym žančynam było ciažej heta raźviazać.

Z tumbačak jon ładziŭ «Pizanskuju viežu», jakuju potym, jak i astatnija jaho vynachodnictvy, raźbirali sami žančyny — achviaru Kuźniacoŭ vybiraŭ sam i pahražaŭ naradami dy ŠIZA tym, chto joj budzie dapamahać.

Kali jon ładziŭ biesparadak, rečy mahli raźlatacca pa ŭsioj siekcyi, i rečy roznych źniavolenych źmiešvalisia razam. «U ciabie ŭ cełym vielmi mała asabistaj prastory i ŭvohule čahości asabistaha, i voś ty prychodziš paśla pracy ŭ siekcyju, a tam nibyta byli rabaŭniki. Heta było vielmi ciažka psichałahična», — zhadvaje Śviatłana.

Abutak, jaki vydajuć u kałonii. Fota: MUS 

Eks-źniavolenyja zhadvajuć i pra inšyja «kłasičnyja» mietady presinhu, hetym razam ad zečak-aktyvistak: nalivać u čaraviki vadu i chłorku, padkidvać zabaronienyja pradmiety, spraŭlać patrebu tak, kab pakidać tualet zabrudžanym (i adpaviedna kab achviara jaho prybirała).

Tłumačać: ty pračynaješsia a 6-j ranicy, maješ 20 chvilin na toje, kab naviedać tualet, apranucca, pačyścić zuby. U apošniuju chvilinu nadziavaješ čaraviki, bo treba ŭžo iści ŭ stałovuju, i kali jany mokryja, ničoha nie možaš zrabić, bo čaraviki ŭ ciabie adny. U takich čaravikach možna prachadzić uvieś dzień, u tym liku i zimoj.

Praca

U 7 hadzin ranicy źniavolenyja prachodziać pravierku i iduć na pracu, dzie pravodziać aficyjna šeść hadzin. Jość dźvie źmieny: pieršaja zakančvaje pracu amal u 15 hadzin, druhaja — u 22, kali niama fors-mažoraŭ nakštałt zhublenych nažnic. Kali niechta nie dazdaść nažnicy paśla źmieny, ich buduć šukać usioj źmienaj, pakul nie znojduć. Padkinutyja nažnicy — vydatny sposab kahości padstavić.

U jakich umovach žančyny pravodziać čas na pracy? Raskazvaje Maryna: «Tam vielmi brudna, daŭno nie było ramontu. Niadaŭna pastavili vientylatary, ale da taho ŭ cechu letam mahło być +30. Prasy nahravajucca, šviejnyja mašynki taksama vypracoŭvajuć ciapło, a ty siadziš u pinžaku, nie možaš jaho źniać i pavinna šyć. Zimoj moža być choładna».

Paśla pracy niekatoryja viaźni mahli zastavacca ŭ «raznaradki», to-bok na dadatkovuju pracoŭnuju źmienu. Palityčnym nie dazvalali rabić heta ŭ budnyja dni, kab «ekstremistki» z roznych źmien nie mahli razmaŭlać. Niadziela — inšaja reč, u adziny vychadny na tydzień časta prymušali pracavać usich.

Fota: Tut.by

Byt

U volny čas źniavolenyja hladziać «Viektar» — telekanał, zrobleny ŭ kałonii i dla jaje. Z pryjemnych uspaminaŭ: pa «Viektary» na praciahu niejkaha času pakazvali sieryjały, u tym liku «Chod karalevy», filmy pra Rasijskuju Impieryju, «Tesłu» i «Kako Šanel», a taksama pieradačy pra zamiežža.

Ale paralelna z hetym byli i prapahandysckija filmy i pieradačy, i videa pra Natallu Chierše — jano nibyta pavinna było matyvavać asudžanych nie parušać režym.

Jašče adna eks-źniavolenaja, Karyna, zhadvaje: «Kali dazvolić, inšyja asudžanyja mohuć ciabie prynižać, kazać niepryjemnyja rečy ŭ tvar, ale nas niejak staralisia nie čapać. Chacia byli i tyja, chto nie lubić našych palityčnych artykułaŭ, i tyja, chto nie prapuścić mahčymaści padstavić.

Jak praviła, pra inšych «ekstremistaŭ» adhukalisia dobra, bo zvyčajna «ekstremisty» — heta adukavanyja ludzi, jakija sočać za saboj i za hihijenaj, adekvatnyja, ź jakimi možna pahavaryć».

U kałonii № 4 źniavolenyja raz na tydzień chodziać u łaźniu. Jość i dadatkovy dzień dla myćcia: u niekatorych atradach u hety dzień možna pamyć hałavu, u niekatorych — pamycca całkam. Łaźnia, uspaminaje Śviatłana, ujaŭlaje saboj ahulny duš, na jaki žančynam dajuć 15—20 chvilin, za hety čas treba raspranucca, pamycca i apranucca.

Fota: BiełTA

Na ježu ŭ kałonii žančyny nie skardziacca. Ale ŭ stałovaj jość niuans: tam žyvuć vierabji, i praz heta źniavolenyja časta vychodzili adtul ź plamami ptušynaha pamiotu na adzieńni. Heta, pa ich słovach, lepš, čym kali b hety ž pamiot apynuŭsia ŭ talercy ź ježaj, što taksama byvaje. Vierabji mohuć i spakojna jeści z ahulnaj kastruli. Administracyja sprabuje z hetym zmahacca, ale ničoha nie dapamahaje.

Pakarańni

Karyna raskazvaje: kali administracyi treba nacisnuć na čałavieka, jany znojduć sposab.

«Nie abaviazkova niešta parušać, kab atrymać spahnańnie.

Jany mohuć padkłaści zabaronienuju reč (ihołki, nažnicy, tabletki), mohuć prydziercisia, kali birka na hrudziach nie tak padšyta. Navat kosy nielha adna adnoj zaplatać, bo ličycca, što ty heta robiš za niešta: ty joj — kosy, jana tabie — cyharetu».

Adna z eks-źniavolenych raskazvaje, što joj pahražali ŠIZA, kali jana piśmova nie pryznaje vinu ŭ «złačynstvie», za jakoje jaje asudzili. 

Surazmoŭcy zhadvajuć: kali było pradčuvańnie, što siońnia mohuć pryjści supracoŭniki kałonii i zładzić vobšuk, šmat chto išoŭ na pracu ŭ raznaradku, kab ad hetaha schavacca. Usie parušeńni asabistych miežaŭ pieranosilisia vielmi ciažka.

«U mianie byŭ pieryjad, kali ja mahła pryjści na pracu, zajści ŭ kapciorku, a tam usie maje rečy byli pieraviernutyja. Jany nie majuć prava ładzić vobšuk biez tvajoj prysutnaści, a takoje adbyvałasia časta. Tabie dajuć tak zrazumieć, što niešta ty robiš nie tak, ale jany nie kažuć, što chočuć ad ciabie, i ty pavinien sam zdahadacca. Niepalityčnych takija šmony nie datyčylisia», — tłumačyć Śviatłana.

U kałonii jość paniaćcie kalektyŭnaj adkaznaści: kali vinavaty niechta adzin, to karajuć uvieś atrad. Samaja žorstkaja kalektyŭnaja kara — «skrynki», užyvajuć jaje pa inicyjatyvie administracyi nibyta dla padtrymańnia paradku. Jašče jaje nazyvajuć «pažarnaja tryvoha». Voś jak heta adbyvajecca.

Niechta z supracoŭnikaŭ kałonii zachodzić u atrad, stroić usich u kalidory i abviaščaje, što zaraz buduć «skrynki». Kali jany jašče nie prydumali dla hetaha padstavu, jany mohuć jaje znajści ŭ pracesie. Uvieś atrad idzie ŭ kapciorku, vynosić adtul na vulicu svaje rečy. Heta davoli ciažka, usie panikujuć — 90 čałaviek biehaje pa ŭsim budynku sa skrynkami.

Fota: sb.by

Potym treba pačakać, pakul supracoŭniki nie prydumajuć, što źniavolenym z hetymi skrynkami rabić. I tut znoŭ pracuje kalektyŭnaja adkaznaść, tłumačyć Śviatłana: «Jany vystaŭlajuć heta tak, nibyta nosim skrynki nie pa ich daručeńni, a ŭ hetym vinavaty čałaviek, jaki praviniŭsia, i ŭ pracesie ŭsie burčać i ciabie nienavidziać. Kali vy spuścili skrynki ŭniz, ich jašče mohuć dahledzieć, mohuć prymusić chadzić sa skrynkami kruhami vakoł «Bambieja» — vialikaha budynka ŭ centry kałonii. Tady ŭsie razumiejuć, što z tym, chto praviniŭsia, niešta nie tak, treba być ź im aściarožniej».

Karyna ŭspaminaje pra jašče adno pakarańnie — źmiaščeńnie ŭ vuličnuju kletku. Ź im sutykałasia jašče Natalla Chierše, i, jak akazałasia, źniavolenyja ŭsio jašče ryzykujuć trapić pad hetaje katavańnie: «Adnojčy nas ledźvie nie pastavili ŭ kletku, bo siabroŭka mnie zašpilvała huzik i apieratyŭnik paličyŭ, što my leśbijanki.

Kletka staić na vulicy pamiž žyłoj i vytvorčaj zonami, u miescy, dzie časta prachodziać asudžanyja, u daŭžyniu jana mietra paŭtara.

Tudy staviać čałavieka da vyśviatleńnia abstavinaŭ, naprykład, kali zdaryłasia bojka, mohuć pastavić i ŭ prafiłaktyčnych metach, kali byŭ niejki kanflikt — maŭlaŭ, hladzicie, hetyja ludzi pravinilisia. Asudžanyja zvyčajna staviacca da hetaha narmalna, bo viedajuć, što tudy možna stać ni za što. Adna palityčnaja stajała tam za toje, što admoviłasia rabić pryščepku, mohuć pastavić tudy prosta jak žart. Možna prastajać tam paru hadzin, kali na vulicy minus 20, mohuć paškadavać i adpuścić praz hadzinu.

Z časam heta nie ŭsprymaješ jak niešta žudasnaje. Ale ja razumieju, što na voli heta nienarmalna. Da ŭsich hetych rečaŭ pryvykaješ, jany robiacca zvykłymi».

Miedycyna

Byłyja źniavolenyja papiaredžvajuć, što ŭ kałonii lepš nie chvareć. Maryna raskazvaje: «Dapuścim, ty ranicaj zrazumieŭ, što prastudziŭsia. Ty pavinien daciarpieć da viartańnia z pracy, paprasić kahości, kab ciabie zvadzili da lekara, pračakać tam u čarzie čatyry hadziny. Nie fakt, što doktar tabie daść balničny, ale i balničny ciabie vyzvalić tolki ad pracy. Nielha lažać, kali tabie nie dajuć paścielny režym, a jaho jašče treba vyprasić ŭ doktara».

Kali źniavolenaja nie raźbirajecca, što joj treba, atrymaje samyja prostyja leki i parady: maŭlaŭ, balić hałava — bolš dychajcie śviežym pavietram. Tamu treba vyprošvać kankretnyja leki ci źviartacca da rodnych, kab jany dasłali leki z voli.

Leta ŭ kałonii ciažka pieranosicca. Šmat u kaho padaje cisk, i navat kali ŭ čałavieka niama prablem z sercam, jany mohuć źjavicca, bo tam paŭsiul asfalt, vielmi dušna, i časam žančynam prychodzicca stajać, u tym liku na pravierkach, na piakučym soncy. 

Śmierć u kałonii

Našy surazmoŭcy byli śviedkami dźviuch śmierciaŭ u kałonii № 4.

Pra pieršuju ź ich uspaminaje Karyna: «Heta było 1 vieraśnia 2022 hoda. Sfarmavali novy atrad, bo vyzvaliłasia častka budynka, kudy možna było jaho pasialić i trochi razhruzić inšyja atrady. Tady pryjšoŭ novy apieratyŭnik, niavychavany, i jon chacieŭ zabrać z 7-ha atrada ŭ novy adnu piensijanierku. Jana siadzieła niedzie 8—10 hadoŭ, i praz paru miesiacaŭ joj treba było vyzvalacca.

Uvieś termin jana adsiedzieła ŭ 7-m atradzie, i pieravod byŭ by dla jaje mocnym stresam.

Kali paźniej apieratyŭnik znoŭ spytaŭ, ci hatova jana pierachodzić u inšy atrad, u jaje spyniłasia serca. U dadatak da stresu jana była ŭžo va ŭzroście, mieła aciokłyja nohi i ruki».

Inšaja źniavolenaja, pra śmierć jakoj nam raskazali, była ŭ adnym atradzie z Karynaj. Heta zdaryłasia viasnoj 2022-ha. Dziaŭčyna zhadvaje, što pra śmierć hetaj asudžanaj nichto nie pisaŭ, bo ŭ jaje nie było svajakoŭ i dapamohi z voli: «Jana spała ŭ siekcyi niedaloka ad mianie, mieła termin hadoŭ šeść i bolšuju častku ź ich adsiedzieła. U žančyny byŭ cyroz piečani, tak razumieju, praź jaje minuły ład žyćcia. U miedsančastcy havaryli, što treba jaje pakłaści ŭ «balničku» pry kałonii, ale tak i nie pakłali. Jana raskazvała pra svaje simptomy, što ŭ jaje kroŭ u mačy.

Adnojčy na praviercy joj stała drenna, jaje paviali ŭ sančastku, nieśli pad ruki. Dziažurny lekar padyšoŭ da jaje i skazaŭ nieści na čaćviorty pavierch u «balničku». Pakul jaje prymali, jana paprasiła sanitarak, inšych asudžanych, zavieści jaje ŭ tualet, bo joj było drenna. Na druhim paviersie jaje zaviali ŭ tualet, i jana paprasiła pakinuć jaje.

Praz 10 chvilin sanitarki pahrukali ŭ dźviery, jana nie adkazvała. Jany zajšli i pabačyli, što joj vielmi drenna i ŭsio ŭ kryvi, bo jaje vanitavała kroŭju. Paklikali doktara, i tolki tady jon vyklikaŭ chutkuju. Bolš žančyna nie viarnułasia. Jaje matrac vynieśli z našaj siekcyi, a tapački addali na pracy inšaj žančynie».

Zamiest zaklučeńnia

Užo niejki čas našy surazmoŭcy znachodziacca na voli i pryvykajuć da zvyčajnaha žyćcia. Ale adna ź ich, Karyna, pryznajecca, što z vyzvaleńniem dla jaje ŭsio nie skončyłasia. Jana i na voli praciahvaje adčuvać niebiaśpieku:

«Jany ŭmiejuć zrabić tak, kab u čałavieka była paranojia, adčuvańnie, što za im sočać, što čujuć navat ścieny. Navat kali my hutaryli sam-nasam ź inšaj palityčnaj, my hutaryli šeptam, bo jany viedali ŭsio i pastajanna heta demanstravali.

Časam, kali my žartavali pamiž saboj, apieratyŭniki słova ŭ słova pierakazvali hetyja žarty.

Jany vielmi lubiać nienazojliva pahražać, umiejuć manipulavać samym darahim, što jość: zvankami, spatkańniami, tym, što źviazvaje z narmalnym žyćciom».

«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny

PADTRYMAĆ

«Ciažka stać zvyčajnym hramadzianinam, adčuvaješ siabie niejkim niaŭmiekam». Byłyja palitviaźni raspaviadajuć pra žyćcio paśla vyzvaleńnia

«Što było ŭ turmie, zastajecca ŭ turmie». Viaźni i palitviaźni z «nizkim sacyjalnym statusam»? Što pra heta viadoma

«Heta situacyja «vybaru Safi». Paśla zvarotu rodnych palitviaźniaŭ da lidaraŭ śvietu ŭ sacsietkach pačałasia dyskusija

Nashaniva.com

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj
ananimna i kanfidencyjna?

Клас
Панылы сорам
Ха-ха
Ого
Сумна
Абуральна
1
baž i ukž/adkazać/
29.01.2023
"ale da taho ŭ cechu letam mahło być +30."
"Žara v Biełarusi: v ciechach MTZ tiempieratura vozducha 40 hradusov, okrasočnaja linija «BiełAZ» pierieviediena na nočnoj riežim raboty. V takuju žaru, kotoraja siejčas dieržitsia v našiej stranie, počti piati tysiačam čiełoviek prichoditsia rabotať na traktornom zavodie v ekstriemalnych usłovijach." - pisaŭ adna z praŭłastnych haziet u 2014

"BIEŁAZ, priessovyj ciech, malarka. Tiempieratura vozducha dostihajet 32 hradusov. Pritočnaja sistiema vozducha nie rabotajet, vytiažki nie otkryvajutsia. Kontrolery pišut tiempieraturu v žurnale 26 hradusov. Zadali vopros načalniku, na čto usłyšali otviet — dannaja tiempieratura nihdie nie zafiksirovana. Podskažitie, kuda možno obratiťsia? Profsojuz ničiem nie pomoh», — sprašivajut čitatieli" inšuju hazietu ŭ 2022 hodzie. paśla čaho hazietu pryznajuć ekstrymistskaj
0
Tiempieratura vozducha dostihajet 32 hradusov. Pritočnaja sistiema vozducha nie rabotajet, vytiažki nie/adkazać/
29.01.2023
zato ja imieła niesčastije znať (kośvienno soprikosnułaś) "čiełoviekov", kotoryje priekrasno nažiliś na BiełAZie tiepieŕ svalili v rośsiju... a možiet i kuda podalšie... v Alpy mnie ich sud́ba nieintieriesna hłavnoje - čto oni čriezvyčajno vierujuŝije "ludi"... sieŕjezno. molatsia. postjatsia. cierkvi strojat. kriestiat. no ich sovieršienno nie vołnujet, čto v ciechach Tiempieratura vozducha dostihajet 32 hradusov. Pritočnaja sistiema vozducha nie rabotajet, vytiažki nie otkryvajutsia
0
Riealistka/adkazać/
31.01.2023
Hospodi, XXI viek, Jevropa!!! Čitaju, i takoje oŝuŝienije, čto eto 30-hoda prošłoho vieka i sovok. Kak takoje možiet byť v našie vriemia, eto užas. Nie daj Boh kohda-to popasť v tiuŕmu, łučšie srazu sdochnuť(
Pakazać usie kamientary
Kab pakinuć kamientar, kali łaska, aktyvujcie JavaScript u naładach svajho braŭziera
Kab skarystacca kalendarom, kali łaska, aktyvujcie JavaScript u naładach svajho braŭziera