«Добрага роду — п’ю гарэлачку як воду»: выйшла ўнікальная кніга-CD з беларускімі бяседнымі песнямі
15 верасня праект Tradycyja прэзентуе ў Мінску кнігу-CD «Бяседныя песні». Там сабраны застольныя песні з розных рэгіёнаў Беларусі з 1960-х гадоў да нашага часу. Прэзентацыя пройдзе з сапраўдным застоллем, спевамі і традыцыйнымі стравамі на фестывалі «Rajok».
Усе кампазіцыі кнігі-CD «Бяседныя песні» выдадзены ўпершыню.
— Зараз шмат хто захапляецца грузінскімі песнямі, а мы імкнёмся паказаць, што ў беларусаў ёсць свая магутная традыцыя. Наш праект — гэта яшчэ адзін доказ таму. Усе тэксты песень можа вывучыць і спяваць кожны. Запісы на дыску «Бяседныя песні» складаюцца з дзвюх частак. Першая — песні і найгрышы з архіва Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы НАН Беларусі, сабраныя ў экспедыцыях пачынаючы з 1960-х. Другая частка — студыйныя запісы Таццяны Песнякевіч, запісаныя пераважна ў студыі Дома радыё ў Мінску. «Бяседныя песні» — ужо трэці дыск серыі. Першы называўся «Мужчынская традыцыя спеваў». Другі — «Музыка Полаччыны», — распавядае музыкант, стваральнік і арганізатар «Спеўных сходаў», кіраўнік праекта Tradycyja Сяргей Доўгушаў.
Выданне зроблена ў выглядзе кніжкі з вышыўкай на вокладцы і багата ілюстравана старымі фотаздымкамі. Усяго рэліз складаецца з 34 кампазіцый: 18 у першай частцы, 14 у другой і два бонус-трэкі. У выданні змешчана даведка аб песеннай традыцыі беларусаў, інфармацыя аб усіх запісах, фотаздымкі з сямейных архіваў выканаўцаў. Усе звесткі перакладзены таксама на англійскую мову.
Вёска Зарытава, Ляхавіцкі р-н, Брэсцкай вобласці, 1971 год. З архіва Міколы Таранды
Спевы суправаджалі нашых продкаў ад нараджэння да смерці. Бяседныя песні спявалі ў святочныя моманты, калі ў застоллі збіраліся сям’я, суседзі і знаёмыя. Іх рэгіянальныя назвы — застольныя, гасцявыя, п’яніцкія, карчомныя, банкетовыя, пірушачныя, кірмашовыя. Пра бяседныя песні казалі: «Як толькі адну чарачку вып’ю і ўсё, пашло — вы сядзіце, а я буду песні пяяць».
Бяседныя песні выконвалі на застоллі ў гонар нараджэння дзіцяці і ўслаўлялі гасціннасць і шчодрасць гаспадароў, добры пачастунак. У песнях «пад чарачку» апавядалі пра сямейныя ўзаеміны: жыццё ў няроднай сям’і, адносіны з мужам, свёкрам ды свякроўю, смутак па родным доме.
«Спявалі пра развітанне з бесклапотным жыццём, велічалі маладых, жартавалі з дружыны жаніха і нявесты на вясельным застоллі. У час кірмашоў і фэстаў, куды з’язджаліся сваякі і знаёмыя, спявалі кірмашовыя песні», — тлумачыць укладальніца «Бяседных песень» Яніна Грыневіч.
Большасць застольных твораў былі не абрадавымі, а «жызненнымі». У іх распавядалі пра жаночую долю, няспраўджаныя надзеі, нялюбага мужа: «Я ж думала, што сакол леціць, аж нелюбы й уздагон бежыць, а нелюбы й уздагон бежыць», нявернасць ды сацыяльную няроўнасць. Вясёлыя, гумарыстычныя творы суседнічаюць з сумнымі, мінорнымі.
Набыць дыск можна на фестывалі традыцыйнай музыкі «Rajok» 14—15 верасня, які адбудзецца ў дворыку Нацыянальнага гістарычнага музея Беларусі (г. Мінск, вул. Карла Маркса 12).
