Даследаванні паказалі, што новая РНК-вакцына паспяхова выклікае імунную рэакцыю ў мышэй і «вучыць» іх клеткі распазнаваць адзін з ключавых бялкоў абалонкі SARS-CoV-2. Папярэднія вынікі эксперыментаў біёлагаў з Вялікабрытаніі апублікавала электронная навуковая бібліятэка bioRxiv, піша tass.ru.
«Дзве ін'екцыі вакцыны прымусілі арганізм грызуноў выпрацоўваць прыкметна больш антыцелаў, якія могуць нейтралізаваць SARS-CoV-2, чым гэта робіць арганізм носьбітаў віруса. У гэтых адносінах РНК-вакцына значна пераўзышла яе аналаг на аснове ДНК. Гэта вельмі карысна з практычнага пункту гледжання, бо для таго, каб уводзіць РНК, не трэба ствараць пары ў клетках», — пішуць навукоўцы.
За апошнія месяцы навукоўцы з ЗША, Аўстраліі, Кітая і шэрагу іншых краін распавялі пра пачатак выпрабаванняў розных тыпаў вакцын ад каранавіруса новага тыпу. Частку з іх правяраюць на жывёлах, іншыя — на добраахвотніках. Першыя вынікі падобных эксперыментаў, як чакаюць навукоўцы, стануць вядомыя толькі прыкладна праз паўтара года, калі методыка тэставання вакцын не зменіцца.
Многія з гэтых прэпаратаў заснаваныя на неправеранай тэхналогіі, згодна з якой у чалавечыя клеткі трэба ўводзіць фрагменты РНК і прымушаць іх такім чынам выпрацоўваць мноства бялкоў віруса. Медыкі працуюць і над класічнымі інактываванымі і рэкамбінантнымі вакцынамі на аснове аслабленых вірусных часціц і гатовых фрагментаў абалонкі віруса. І ў тым, і ў іншым выпадку ствараць падобныя прэпараты і ўводзіць іх у масавую вытворчасць будзе вельмі складана, а гарантый поспеху пакуль няма.
Адну з першых эксперыментальных вакцын на аснове РНК распрацоўваюць навукоўцы з Імперскага каледжа Лондана (Вялікабрытанія) пад кіраўніцтвам прафесара Робіна Шэтака. Гэтая вакцына ўяўляе сабой фрагмент РНК каранавіруса, які кіруе выпрацоўкай шыпавіднага бялку (S-бялку або spike-бялку) — ключавой часткі абалонкі SARS-CoV-2. Менавіта гэты бялок дапамагае вірусу пранікаць у заражаныя клеткі.
Навукоўцы апрацавалі гэтую частку геному віруса такім чынам, што пры траплянні ў клетку яна пачынае капіяваць саму сябе. Дублікаты гэтага фрагмента прымушаюць клетку выпрацоўваць мноства малекул шыпавіднага бялку. Частка іх трапляе ў навакольнае асяроддзе і мае ролю раздражняльніка для імунітэту, у выніку чаго арганізм фармуе моцную імунную рэакцыю, то бок выпрацоўвае мноства антыцелаў.
Для таго, каб вакцына магла выканаць гэтую задачу, біёлагі спакавалі яе ў спецыяльную абалонку з тлушчавых малекул. Яна абараняе РНК ад нападаў імунітэту і дазваляе ёй пранікаць у пэўныя тыпы чалавечых і жывёльных клетак. Працу прэпарата Шэтак і яго каманда праверылі на некалькіх дзясятках мышэй, у цела якіх навукоўцы ўводзілі розныя дозы вакцыны.
Досведы паказалі, што нават мінімальныя колькасці РНК-вакцыны прымушалі цела грызуноў выпрацоўваць вялікую колькасць антыцелаў, якія могуць нейтралізаваць каранавірус. Прычым іх колькасць павялічвалася разам з дозай вакцыны. Што цікава, доля і актыўнасць гэтых антыцелаў была прыкметна вышэйшай, чым у аналагічных малекул з крыві пацыентаў, якія перанеслі каранавірусную інфекцыю. Гэта сведчыць аб высокай эфектыўнасці прэпарата.
Як падкрэсліваюць навукоўцы, пакуль невядома, ці ёсць у гэтай вакцыны якія-небудзь пабочныя эфекты, падобныя да тых, што былі зафіксаваныя падчас выпрабаванняў прышчэпак ад атыповай пнеўманіі SARS, а таксама шэрагу іншых хвароб. Калі далейшыя даклінічныя выпрабаванні дакажуць, што падобных эфектаў няма, Шэтак і яго калегі плануюць пачаць клінічныя выпрабаванні РНК-вакцыны ў найбліжэйшы час.
