З самага пачатку пра забойства Б.Нямцова афіцыйныя органы распаўсюджвалі дэзінфармацыю.
1) Спачатку ў грамадскую прастору была ўкінутая фальшыўка аб расстрэле Б.Нямцова з акна (белага) аўтамабіля, які праязджаў/які спыніўся:
Афіцыйны прадстаўнік Следчага камітэта Расіі Уладзімір Маркін падчас асвятлення падрабязнасцяў забойства апазіцыянера Барыса Нямцова паведаміў, што той быў расстраляны з аўтамабіля, які праязджаў міма.
Афіцыйны прадстаўнік МУС Алена Аляксеева:
З аўтамабіля, што нечакана пад'ехаў, было зроблена некалькі стрэлаў, чатыры з іх патрапілі ў спіну і нанеслі траўмы, несумяшчальныя з жыццём Барыса Нямцова, у выніку ён загінуў.
Фальшывую версію Следчага камітэта і МУС, як мінімум, двойчы прайграў у папулярных расійскіх СМІ (Эхо Москвы і дождж) І.Яшын.
Яшын: Спынілася машына на мосце, з яе было зроблена некалькі стрэлаў, як мінімум 4, якія, на жаль, сталі смяротнымі.
Яшын: Мяркуючы па ўсім, гэта праца вельмі прафесійнага забойцы. Ён не выходзіў з машыны. Уявіце: чалавек ідзе побач з дзяўчынай, машына спыняецца, адкрываецца акно і з пісталета «Макарава» робіцца некалькі стрэлаў, 4 стрэлы трапляюць дакладна, яму нават не прыйшлося рабіць кантрольны стрэл, падыходзіць дабіваць. Ён з адлегласці трапіў у галаву. Пры гэтым дзяўчыну не закранулі.
Паколькі расстрэл з адкрытага акна аўтамабіля, да таго ж белага колеру, — гэта вельмі характэрная рыса т.зв. «чачэнскага стылю» злачынстваў, то такая версія падказвала грамадскасці, у якім кірунку ўлады спрабавалі яе накіраваць.
Аднак дзякуючы (мяркуючы па ўсім, нечакана) апублікаванаму відэазапісу канала ТВЦ высветлілася, што ніякага аўтамабіля, з якога былі зроблены стрэлы, не было. Злачынец, які страляў у Нямцова, сеў у аўтамабіль, колер якога быў не белым. Тым не менш СК і МУС абвясцілі ў вышук і на працягу сутак (магчыма, і даўжэй) шукалі па ўсёй Маскве і за яе межамі менавіта белы аўтамабіль. Іншымі словамі, рэсурсы праваахоўнай сістэмы, а таксама магчымасці зацікаўленай грамадскасці адразу ж былі накіраваны па ілжывым следзе.
2) Афіцыйныя органы паспрабавалі схаваць ад грамадскасці найважнейшую інфармацыю аб забойстве — наяўнасць «снегаўборачнай машыны» і яе кіроўцы.
На працягу першых сутак пасля забойства (да з'яўлення ў сеціве ў 21.25 28 лютага) запісы з відэакамеры ТВЦ ніводзін з яго прадстаўнікоў ні разу не згадваў пра т.зв. «снегаўборачную машыну» і яе кіроўцу, які з'яўляецца адным з ключавых сведак злачынства. Можна з высокай ступенню ўпэўненасці выказаць здагадку, што, калі б не відэазапіс ТВЦ, мы, магчыма, ніколі б не даведаліся ні пра існаванне машыны-прыбіральніка, ні пра ролю ў дасканалым злачынстве яе кіроўцы.
3) Афіцыйныя органы прапанавалі версію забойства, якая не пацвярджаецца відэазапісам ТВЦ.
За дзве секунды (23.31.14-16 відэазапісы), на працягу якіх «снегаўборачная машына» закрывала ад відэакамеры Б.Нямцова і Г.Дурыцкую, і на працягу якіх, паводле афіцыйнай версіі, адбылося забойства, злачынец не змог бы здзейсніць з пісталета Макарава шэсць стрэлаў, гільзы ад якіх былі знойдзеныя на месцы злачынства. За гэты час можна было зрабіць, відавочна, не больш за два стрэлы, прычым, хутчэй за ўсё, гэта былі патроны Тульскага патроннага завода выпуску 1992 года.
4) Афіцыйныя органы прапанавалі версію забойства (і цяпер настойваюць на ёй), згодна з якой кілер падняўся па лесвіцы, пайшоў Нямцову насустрач, затым развярнуўся і стрэліў яму ў спіну.
Аднак на відэазапісы ТВЦ не відаць каго-небудзь, хто б рухаўся ад лесвіцы насустрач Нямцову, у той час як фігура меркаванага кілера, які кінуўся пасля атакі ад «прыбіральніка» да аўтамабіля, бачная добра.
5) Цесна звязаны з уладамі канал Лайфньюс распаўсюдзіў дэзінфармацыю пра забойства ад імя «сведкі Сяргея Б.».
У першыя суткі пасля забойства ніякай згадкі «снегаўборачнай машыны» не было. Толькі амаль праз суткі пасля апублікавання відэазапісу ТВЦ (у 19.49 1 сакавіка) канал Лайфньюс апублікаваў «паказанні» кіроўцы «снегаўборшчыка». Аднак гэтыя паказанні супярэчылі названму відэазапісу:
Сяргей Б., які знаходзіўся за рулём вакуумнай машыны, што займалася чысткай праезнай часткі Вялікага Маскварэцкага моста ў момант забойства Барыса Нямцова, не бачыў кілера. Ён зразумеў, што адбылося, толькі калі да яго звярнулася Ганна Дурыцкая.
Як бачна па відэазапісе, кіроўца прыбіральніка спыніў сваю машыну адразу ж пасля нападу на Нямцова (у 23.31.14-16) — на відэа відаць, як машына адразу ж пасля нападу стала запавольваць ход і спынілася прыкладна праз 10-15 секунд у 23.31.29. Адзінай прычынай, па якой кіроўца стаў бы спыняць машыну адразу ж і ў гэтым жа месцы, было злачынства, сведкам (саўдзельнікам?) якога ён быў. Дурыцкая не спыняла прыбіральніка, яна падышла (падбегла) да кіроўцы машыны толькі каля 23.32.15. Іншымі словамі, пасля спынення кіроўца прыбіральніка чакаў, пакуль Дурыцкая падыдзе (падбяжыць) да яго, на працягу 45 секунд. За гэты час ён не набліжаўся да ляжачага Б.Нямцова і, падобна, не пакідаў кабіны сваёй машыны.
Г.Дурыцкая знаходзілася ў «цені» прыбіральніка і размаўляла з кіроўцам на працягу прыкладна 4 хвілін. Як толькі яна адышла і вярнулася да Б.Нямцова, прыбіральнік з'ехаў з месца злачынства (прыкладна ў 23.36.06), прычым на поўнай хуткасці. Ён больш не працягваў «чыстку бардзюраў», як ён сцвярджаў у сваім інтэрв'ю Лайфньюс.
6) Канал «Лайфньюс» распаўсюдзіў таксама дэзінфармацыю пра забойства ад імя «сведкі Віктара М.»:
Мужчына ішоў па Вялікім Маскварэцкім мосце за Барысам Нямцовым і яго спадарожніцай на адлегласці прыкладна каля 80 метраў. Па словах Віктара, ён не глядзеў па баках, а больш увагі надаваў смартфону, аднак нечакана заўважыў, як спадарожнік дзяўчыны, які ішоў наперадзе, упаў на зямлю.
У гэты момант, па словах Віктара, ад цела ў бок праезнай часткі стаў уцякаць іншы мужчына. Ён пераскочыў агароджу, выбег проста на мост і сеў у машыну, якая чакала яго ў другім шэрагу. Марку аўтамабіля Віктар запомніць не змог, аднак яму здаецца, што гэта быў айчынны аўтамабіль.
Злачынец заскочыў у машыну, пасля чаго яна рэзка рванула з месца і знікла.
«Сведка Віктар М.» не ішоў за Б.Немцовым і яго спадарожніцай на адлегласці 80 метраў. На відэазапісы ТВЦ ён з'яўляецца каля першага асвятляльнага слупа на мосце з боку Васільеўскага спуску (адлегласць да месца злачынства прыкладна 125 метраў) толькі ў 23.31.50 — г.зн. праз 34 секунды пасля першых стрэлаў і падзення Б.Нямцова на тратуар. Тыя, што засталіся, прыкладна 125 метраў «сведка Віктар М.» пераадольвае прыкладна за хвіліну (гэта значыць ён не «кідаецца», а рухаецца хуткім крокам з хуткасцю прыкладна 7,5 км/г). Такім чынам, калі ён перад гэтым сапраўды рухаўся ў тым жа кірунку, што і Нямцоў, той жа хуткасцю, што і па мосце, то ў момант атакі на Нямцова ён знаходзіўся ад Нямцова на адлегласці прыкладна 200 метраў, прычым дакладна не на лініі прамой бачнасці. Калі пры гэтым ён яшчэ «надаваў увагу смартфону», то ён сапраўды не мог бачыць ні Нямцова, ні мужчыну, які бег праз агароджу, ні ад'язджаючы аўтамабіль. Відэазапіс паказвае, што «сведка Віктар М.» не «кінуўся» да ляжачага на зямлі мужчыны, а падышоў да яго хуткай хадой. Такім чынам, «сведка Віктар М.» таксама не мог бачыць падазраванага забойцу і апісаць яго як чалавека, «апранутага ў сінія джынсы і карычневы швэдар».
Варта таксама адзначыць, што «сведка Віктар М.» падышоў да ляжачага Б.Нямцова толькі тады (23.32.50), калі ад цела адышла Г.Дурыцкая (23.32.04). Побач з Б.Нямцовым «сведка Віктар М.» правёў прыкладна 23 секунды. Якую менавіта «дапамогу» ён аказаў Б.Нямцову, «Віктар М.» не расказаў. Ён сказаў толькі наступнае:
Віктар М. распавёў, што злачынцы расстралялі палітыка проста ў яго на вачах… Віктар кінуўся на дапамогу чалавеку, які ляжаў на зямлі. Аднак дапамога ўжо запазнілася — Барыс Нямцоў, які атрымаў некалькі куль у спіну, пачаў хрыпець і праз некаторы час памёр. Толькі пазней Віктар даведаўся, што ў яго на руках памёр вядомы палітык.
Гэтая частка аповеду, падобна, сапраўды набліжаная да таго, што адбылося на самай справе, аднак у ім, відавочна, неабходна зрабіць невялікія папраўкі. Дачакаўшыся таго моманту, калі Г.Дурыцкая адышла ад ляжаў Нямцова і падышла да «снегаўборшчыкуа (яе паклікалі да яго?), «сведка Віктар М.» падышоў, відавочна, да смяротна параненага Б.Нямцову і зрабіў у яго чатыры стрэлы, відавочна, патронамі Юрузанскага механічнага завода выпуску 1986 года.
Таму, падобна, што расстрэл палітыка сапраўды адбыўся проста на вачах «Віктара М.». І, відавочна, на самай справе Барыс Нямцоў, які атрымаў некалькі куль, пачаў хрыпець і праз некаторы час памёр.
Пасля гэтага «Віктар М.» ў 23.33.13 адышоў ад Б.Нямцова, падышоў да «снегаўборшчыка» і Г.Дурыцкай. Пераканаўшыся, што і там «усё ў парадку», ён вярнуўся да цела Б.Нямцова, знаходзіўся там яшчэ некаторы час. Ці пайшоў ён пасля гэтага ці застаўся да прыезду паліцыі, з відэазапісу незразумела.
7) Запалохванне Г.Дурыцкай.
Інтэрв'ю Г.Дурыцкай, чкія з'явіліся ў сеціве, у стылі «нічога не бачыла, нічога не запомніла, нікога не змагу прызнаць» паказваюць, што сведка быў запалоханы. Ніякай інфармацыі яна зараз не дасць, а калі і дасць, то гэтая інфармацыя можа быць неадкладна дэзавуяваная спасылкамі на ўжо дадзеныя інтэрв'ю «нічога не ведаю». Таксама малаверагодна, што цяпер яна прыедзе ў Расію на судовае паседжанне, нават калі яно калі-небудзь адбудзецца.
8) Падзел працы паміж «сведкамі» злачынства.
Спачатку ўлады паспрабавалі абмежавацца двума сведкамі. Пры гэтым галоўным сведкам была аб'яўлена не Г.Дурыцкая, нягледзячы на прынятыя меры усё ж не зусім кантраляваная следствам, ім быў абвешчаны «сведка Віктар М.». Яго «аповед», аператыўна распаўсюджаны Лайфньюс ўжо ў 17.43 28 лютага, быў адразу ж названы «паказаннямі ключавога сведкі». Яму былі давераныя ўсе важнейшыя кампаненты справы: апісанне злачынства і кілера, характарыстыка аўтамабіля, нават «спробы выратаваць мужчыну, які ляжыць на зямлі», нарэшце, эксклюзіўнае і драматычнае: «ён памёр у яго на руках».
Відавочна, непрадугледжанае спачатку абнародаванне відэазапісу ТВЦ вечарам 28 лютага вымусіла ўсё ж засвяціць і трэцяга сведку. Суткі пазней, вечарам 1 сакавіка, той жа Лайфньюс апублікаваў «інтэрв'ю» з «Сяргеем Б.». Каб пазбегнуць непатрэбных выпадковасцяў яно атрымала назву «Снегаўборшчык, які стаў сведкам забойства Нямцова, не бачыў кілера». Гэта значыць сведкам забойства ён змог стаць, а вось кілера ўбачыць не змог. Гэта параўнанне асабліва кранальна, паколькі падчас нападу на Нямцова «Сяргей Б.» быў ад яго на адлегласці, максімум 5-6 метраў, у той час як «Віктар М.» — прыкладна ў 200 метрах. Але, паводле афіцыйнай версіі, «Сяргей Б.» кілера не бачыў, а «Віктар М.» тым не менш, не адрываючыся ад смартфона, бачыў усё ў дэталях і пры гэтым даў дакладнае апісанне і падзеі, і аўтамабіля і нават адзення кілера.
9) Прыкрыцце афіцыйнымі органамі саўдзельнікаў злачынства.
Цяпер паводле афіцыйных дадзеных, сведкамі забойства Б.Нямцова з'яўляюцца тры чалавекі — яго спадарожніца, кіроўца «снегаўборачнай машыны», «выпадковы мінак». Варта заўважыць аднак, што афіцыйныя органы неадкладна зрабілі публічнымі грамадзянства спадарожніцы Б.Нямцова, яе імя і прозвішча, многія дэталі яе біяграфіі. Аднак не толькі біяграфіі, але і прозвішчы двух іншых «сведак» застаюцца засакрэчанымі і чацвёра сутак пазней пасля забойства. Наколькі дакладнымі з'яўляюцца аб'яўленыя імёны гэтых «сведак», па-ранейшаму невядома. Акрамя таго, сёння стала вядома, што «сведка Сяргей Б.» звальняецца (звольніўся) са сваёй працы. Па стылі гэта нагадвае звальненне праз некалькі дзён пасля Смаленскай катастрофы ключавога сведкі таго злачынства — дыспетчара аэрапорта Смаленск-Паўночны палкоўніка М.Краснакуцкага.
10) Аб'яўленне відэакамер «непрацуючымі».
Каб пазбегнуць «выпадковасцяў», ФСА заявіла, што ні адна відэакамера ў раёне Маскварэцкага моста (паводле ацэнак, якія з'явіліся ў друку, іх там знаходзіцца не менш за 18) не зафіксавала здзейсненага злачынства. У той жа час маскоўскія муніцыпальныя ўлады абверглі заявы аб паломцы або рамонце відэакамер ў гэтым раёне.
11) Улады паспяшаліся запусціць разнастайныя афіцыйныя версіі аб прычынах забойства Б.Нямцова — нібыта па замове Вашынгтона, па распрацоўцы СБУ, у выкананні ці то чачэнцамі, ці то рускімі нацыяналістамі.
Выснова.
Як мінімум, з самага моманту забойства Барыса Нямцова ўлады робяць выключныя намаганні па недапушчэнні аб'ектыўнага расследавання гэтага злачынства. Улічваючы іх намаганні, непасрэдныя выканаўцы забойства наўрад ці будуць знойдзеныя. Па меншай меры ў бліжэйшы час. Аднак менавіта гэтыя выключныя намаганні ўладаў па ўтойванні злачынства і перанакіраванне грамадскай увагі на ілжывыя напрамкі даюць нам вычарпальную інфармацыю пра заказчыка гэтага тэракту.
