Inžynier u 50+ sprabuje syści ŭ prahramisty — ale nie zavuć navat na intervju
«Ideja znajści pracu prahramistam u Biełarusi ŭ 50+ hadoŭ kančatkova pryznanaja ŭtapičnaj», — napisaŭ u svaim fejsbuku Andrej — inžynier, a taksama nastaŭnik matematyki i infarmatyki ŭ minułym. Surazmoŭca Dev.by vyvučaje prahramavańnie ad 2013 hoda, a pracu šukaje amal 2 hady — i biezvynikova, anivodnaha sumoŭja za hety čas. Bo rekruciory «nie čytajuć reziume dalej za datu naradžeńnia», łičyć Andrej. dev.by vysłuchaŭ jaho arhumienty i historyju.
25.11.2022 / 13:19
«Pakul ja pracavaŭ, nivodnaja lesvica i pažarny padjomnik nie byłi spisanyja»
— Kałi ja jašče tolki vučyŭsia ŭ škole, a ja skončyŭ jaje ažno ŭ 1987 hodzie, — užo cikaviŭsia prahramavańniem. Darečy, u mianie doma jość kalkulatar MK-52, jaki možna prahramavać, — jon u pracoŭnym stanie. I jakraz jon staŭ dla mianie nahodaj zasvoić prahramavańnie — mnie padabałasia pracavać z im.
Paśla škoły mianie kłikałi na prykładnuju matematyku ŭ BDU, ale ja troški spužaŭsia, bo matematyka ŭ mianie nie išła nastolki dobra, nakolki ja b chacieŭ, i pastupiŭ u BNTU — tady jašče BPI.
Pavodle pieršaha dypłoma ja inžynier-miechanik, śpiecyjałist pa hidrapnieŭmaaŭtamatycy i pnieŭmapryvadach, — ale ž pa śpiecyjalnasci nie pracavaŭ, niahledziačy na «prestyžnaje» raźmierkavańnie — na MAZ. Tak atrymałasia, što ja pastupiŭ u 1987 hodzie, a skončyŭ u 1993-m — jakraz źmianiłasia ŭsia paradyhma. Z majoj hrupy tolki adzin čałaviek uładkavaŭsia pa śpiecyjalnasci — pracuje na traktarnym zavodzie, ale, pa ščyrasci, pierśpiektyŭ u jaho niama.
Ja pamianiaŭ svoj kirunak na błizki — pajšoŭ pracavać na stancyju dyjahnostyki aŭtamabilaŭ i pažarnaj techniki. U maim rasparadžeńni znachodziŭsia ŭvieś aŭtamabilny park minskaha harnizona. I, što cikava, — tam jakraz spatrebiłisia maje navyki hidraŭłika: pakul ja pracavaŭ, nivodnaja pažarnaja lesvica, nivodny pažarny padjomnik nie byli spisanyja — usio pracavała. Heta moj uniosak! Jak ja zvolniŭsia ŭ 1998 hodzie, śpiectechniku pačałi spisvać.
«Kursy nie skiravanyja na toje, kab čałaviek paśla ich moh manietyzavać svaje viedy»
Čamu ja syšoŭ — mnie było 28 hadoŭ, chaciełasia niejkaj pierśpiektyvy. Ja z tych ludziej, jakim cikava nie stolki zarablać hrošy, kolki stvarać niešta novaje, rabić svoj uniosak. Ja adčuvaŭ, što na tym miescy ŭžo vyčarpaŭ siabie.
Mianie zaprasiłi ŭ inšaje aŭtaservisnaje pradpryjemstva, ale ž mnie nie spadabałasia — tam nie było pierśpiektyŭ. Dalejšy moj žyćciovy šlach pajšoŭ praz hramadskuju dziejnaść.
Ale ŭ 2005 hodzie ŭ mianie źjaviłasia siamja — i taksama źjaviłasia nieabchodnaść zarablać hrošy. I ja znoŭ pačaŭ z nula — pajšoŭ pracavać mantažnikam sistem pažarnaj i achoŭnaj sihnałizacyi. Adpracavaŭ 10 hadoŭ, vyras da hałoŭnaha inžyniera prajekta — a potym pamianiałisia ŭmovy atestacyi, i mianie z majoj adukacyjaj niamožna było atestavać na tuju pasadu, jakuju ja zajmaŭ. Voś i ŭsio!
Ci možna było znajsci abychodny šlach — atrymać druhuju techničnuju adukacyju? Mahčyma… Ale nie viedaju, ci było b heta racyjanalna. Ja chacieŭ razvivacca, prahresavać, a nie zastojvacca.
U rešcie rešt, straciŭšy pracu, ja vyrašyŭ viarnucca da taho, što mianie cikaviła. A cikavaje mnie było prahramavańnie. Za 2 hady dahetul — kałi ŭ mianie jašče była praca i «ničoha nie praročyła» — ja skončyŭ kursy pa C pry «BiełChardzie». Cikava, što vioŭ ich nie prahramist. I ja, darečy, pryjšoŭ da vysnovy, što trušnyja prahramisty nie zaŭždy jość najlepšymi vykładčykami.
Dyk voś, u 2013 hodzie ja jašče i nie dumaŭ rabicca prahramistam: mnie prosta chaciełasia vyvučać prahramavańnie. Peŭna, heta maja chiba — treba było isci ŭ IT raniej, jašče tady. Ale ž u mianie była siamja, čacviora dziaciej — i, pa viałikim rachunku, nie było navat času spynicca, treba było ŭcich zabiaśpiečvać nieabchodnym.
Kałi ž ja straciŭ pracu, daviałosia dumać, što rabić dalej. Jość jašče pryčyna, čamu tym časam ja nie vyjšaŭ na rynak — nie chacieŭ by nikoha hańbić, ale kursy nie skiravanyja na toje, kab čałaviek paśla ich zakančeńnia moh niejkim čynam manietyzavać svaje viedy. Paśla kursaŭ ludzi nie ŭmiejuć rabić zakončany pradukt, nu i ja taksama nie ŭmieŭ.
«Padmurak navykaŭ prahramavańnia byŭ zakładzieny našymi vykładčykami»
U 2015 hodzie mnie prapanavałi atrymać druhuju vyšejšuju adukacyju. To-bok pajsci šlacham nie kursaŭ, a bolš hruntoŭnym — praz zasvajeńnie matematyki. My paraiłisia z žonkaj i vyrašyłi, što, sapraŭdy, heta budzie słušna.
Ci pamiatajecie, była sprava prahramistaŭ, što navučałi pa-biełarusku? Heta jakraz taja supołka, dzie navučaŭsia i ja… Ideja była takaja, što studenty ŭkładali damovu z zamiežnym univiersitetam, ale navučańnie adbyvałasia ŭ Biełarusi i pa-biełarusku. A ekzamieny my zdavałi va Ukrainie.
Na siaredzinie našaj vučoby Instytut matematyki i kibiernietyki byŭ razhromleny, i ŭsio navučańnie pierajšło va Ukrainu — davučvałisia my ŭžo pa-ŭkrainsku. Farmalna ničoha nie pamianiałasia, ale, kałi kazać ščyra, mienavita sam padmurak navykaŭ prahramavańnia byŭ zakładzieny tut, u Biełarusi — našymi vykładčykami. I heta było najlepšaje navučańnie.
Tak atrymałasia, što navat paśla zakančeńnia ŭniviersiteta (heta było ŭ 2019 hodzie) praktyčnych viedaŭ ni ŭ koha z nas nie było. My znoŭku nie razumiełi, jak vydać kančatkovy pradukt, cikavy zamoŭcu — a pa viałikim rachunku my nie viedałi navat z čaho pačynać. Nam by na stažyroŭki ŭ kampanii, ale…
«Jość uražańnie, što dalej za datu naradžeńnia majo reziume nie čytajuć»
Mnie zdajecca, što ŭvieś rekrutynh, kałi adkinuć pošuk midłaŭ ci sieńjoraŭ, skiravany na studentaŭ, jakich možna davučyć na svaju patrebu. Dla ludziej stałaha vieku hety šlach niemahčymy, bo ejčary prosta adsiakajuć nas pavodle hoda naradžeńnia. U mianie jość stojkaje ŭražańnie, što dalej za datu naradžeńnia majo reziume nie čytajuć.
Voś ja dasyłaŭ reziume i adhukaŭsia na vakansii badaj pad sotniu razoŭ — i nivodnaja kampanija nie napisała.
Ja šukaju pracu kala dvuch hadoŭ. Spačatku praz znajomych — i adzin pracadaŭca zacikaviŭsia, ale jany rabiłi prajekty na .NET, a ja ŭ toj momant z hetaj płatformaj nie pracavaŭ. Pajšoŭ na kursy pa S#, potym źviarnuŭsia znoŭ da taho ž samaha čałavieka, zrabiŭ testavaje zadańnie. Taja firma była hatovaja mianie naniać, ale pamianiałasia pałityčnaja situacyja — i jany rełakavałisia ŭ Polšču. A ja za miažu nie imknuŭsia. Chutčej situacyja dla ich samich była niapeŭnaj, tamu jany i admovilisia ad idei papaŭniać kamandu.
Dalej ja ŭžo šukaŭ, jak usie, — adhukaŭsia na vakansii na džabbordach, ale bačyŭ tolki admovy. Nijakich łistoŭ, nivodnaha telefanavańnia… A vakansii visiać dy visiać.
Za hod u mianie nie było nivodnaha sumoŭja. Tamu ja i zrabiŭ vysnovu, što rekruciory nie hladziać majo reziume dalej za datu naradžeńnia. U mianie pryhadany GitHub z prajektami — ale takoje ŭražańnie, što nichto tudy navat nie zaziraje.
Chtości skaža: nu schavaj ty datu naradžeńnia, i tabie paščascić. U maim LinkedIn jana schavanaja, ale ž dla razumnaha dastatkova inšaj infarmacyi — bo kałi ty ŭ 1993 hodzie skončyŭ pieršy ŭniviersitet, to, vidavočna, tabie bolš za 50 hadoŭ.
A ja šukaju-šukaju, čakaju-čakaju, i narešcie ŭžo stamiŭsia. Ja vyrašyŭ: metaskiravana ŭ Biełarusi bolš šukać pracu nie budu. Dapuskaju, što zrablu jašče jakija sproby znajsci pracu za miažoj. Chacia ź viałikaj siamjoj pierajazdžać niaprosta, i mnie b chaciełasia žyć i pracavać u Biełarusi.
Maja žonka — chirurh u lakarni. Usie, na žal, viedajuć, jak u nas zarablajuć chirurhi, — i mianie ŭžo hryzie sumleńnie, što nijak nie znajdu pracy. Chacia, viadoma ž, jana mianie va ŭsim padtrymłivaje.
«Ludzi majho vieku ambitnyja — jany nie buduć siadzieć u džunijarach»
Viedajecie, ja mieŭ razmovu z adnoj rekruciorkaj. Napisaŭ joj napramki ŭ LinkedIn — i atrymaŭ vodhuk: mnie dałi testavaje zadańnie. Kab vykanać jaho, treba było za 5 dzion vyvučyć novuju dla mianie technałohiju i zrabić prajekt, što ja, u pryncypie, i zrabiŭ. Dapuskaju, što, moža, uzrovień byŭ nie toj, ale ž — 5 dzion na zasvajeńnie technałohii.
U adkaz rekruciorka napisała, što supracy ŭ nas nie atrymajecca: da pabačeńnia! Navat nie patłumačyła, u čym prablema — našaja kamunikacyja skončyłasia. Nu jak heta aceńvać?
Ludzi našaha vieku poŭnyja sił i enierhii, i vielmi matyvavanyja, — ale my nie možam reałizavacca. Što cikava: z razmoŭ ź siabrami, jakija žyvuć za miažoj, ja zrazumieŭ, što na zachadzie takoj prablemy niama.
Ludziej navat u stałym vieku razhladajuć tolki pavodle ich pracoŭnych jakaściej. Bolš za toje, kiepski ton — dadavać da reziume datu naradžeńnia i fatahrafiju, bo tady pracadaŭcu mohuć abvinavacić u niejkim pratekcyjaniźmie, a instytut reputacyi dla firmy vielmi važny. Na žal, u nas rynak niecyviłizavany i, vidavočna, padychody inšyja.
Ja dumaŭ, ci nie prybrać z reziume pieršuju adukacyju, — ale mnie zdajecca, što dla razumnaha heta, chutčej, plus. Pa-druhoje, niejak heta nie zusim sumlenna było b.
Ja nie viedaju, čaho bajacca rekruciory i ix kiraŭniki: mo taho, što im nie ŭdasca naładzić kamunikacyju pamiž moładdziu i stałym supracoŭnikam (ale ž, błin, ja taksama małady!). Ci nie mohuć ujavić, jak maładyja buduć kiravać starejšymi. Chacia ŭ majoj praktycy takoje było — i prablem nie ŭznikała.
I nakont matyvacyi: ludzi majho vieku zastajucca ambitnymi — jany nie buduć doŭhi čas siadzieć u džunijarach, paviercie, my ŭmiejem vučycca. Ale, viadoma ž, lahčej uziać na prajekt studenta — i płacić kapiejki, pakul jon raście i nabirajecca dośviedu. Stałaha čałavieka na takich umovach brać nichto nie choča. A niejkaj sistemy, jakim čynam vykarystać zdolnasci ludziej našaha vieku, niama — dyj nichto nie dumaje jaje stvarać.
«Ja sustrakaŭ ludziej, jakija pajšłi ŭ IT pa hrošy, — jany vyharałi daščentu»
Viadoma ž, značeńnie maje i toje, što IT-siektar u Biełarusi imkłiva skaračajecca, padaje prapanova, bo ŭ tych, chto źjazdžaje, niama bolš patreby ŭ tutejšych śpiecyjałistach.
Mnie kažuć u fejsbuku — zajdzi z inšaha boku, nie ŭsie ajcišniki pišuć kod. Ale ja nie prosta imknusia ŭ IT, ja — inžynier, mnie padabajecca stvarać: budavać, pisać kod… Ja lublu sam praces stvareńnia novaha.
Kałi b mnie tolki treba było ŭvajsci ŭ industryju i kałi b dla mianie na pieršym miescy stajałi hrošy, byŭ by sens dziejničać inšym čynam. Ale ž ja sustrakaŭ u svaim žycci ludziej, jakija pajšłi ŭ IT pa hrošy, — jany potym vyharałi daščentu.
«Škoła razhladajecca nie jak miesca, dzie ludzi atrymłivajuć viedy, stanoviacca asobami»
Ja vykładaŭ u pryvatnaj škole matematyku i infarmatyku — tak, byŭ u mianie taki dośvied. Taksama ja pracavaŭ vykładčykam u łicei. Pa mahčymasci, viadoma ž, ja imknusia zarablać. Ale isci pracavać u niejkuju śfieru, zusim nie źviazanuju s prahramavańniem, — ci nie budzie heta adstupleńniem? Ja zmarnavaŭ stolki času, sił i srodkaŭ na toje, kab navučycca pisać kod, — i isci pracavać, naprykład, vartaŭnikom na skład, nu zusim kryŭdna.
Z pryvatnaj škoły ja syšoŭ raniej, čym ich usie zakryli ŭ vierasni, — u mianie paprostu ŭznikłi peŭnyja supiarečnasci, bo škoła była rełihijnaja, a ja — nie zusim. Ale ž my razvitałisia siabrami.
Jak ja staŭlusia da taho, što miesiac tamu ŭ krainie byłi zakrytyja ŭsie pryvatnyja škoły? Ja łiču, što heta manapałizacyja pracesu adukacyi z boku režymu. Škoła razhladajecca nie jak miesca, dzie ludzi atrymłivajuć viedy, stanoviacca asobami, — a jak cech dla farmiravańnia vincikaŭ padtrymki. Škoła — heta ideałahičny padmurak siońniašniaha režymu, tamu ŭłady nie spyniacca na škołach, toje ž budzie z dziciačymi sadkami, bo jany adčułi, što hety kirunak prahledziełi, i ciapier imknucca heta vypravić. Razhrom pryvatnaj adukacyi — heta jakraz łahičny krok u rečyščy takoj pałityki.