Jak palityčnaja karjera zaležyć ad zapaleńnia kišečniku. Niezvyčajnaja dola Sindza Abe, jakoha siońnia zabili
Spadčynny palityk, jaki daŭžej za ŭsich zajmaŭ pasadu premjer-ministra ŭ historyi Japonii i ŭmacoŭvaŭ abaronu krainy, adnačasova zmahajučysia za ŭzdym jaje ekanomiki, pamior u piatnicu ad kuli zabojcy. Jamu było 67 hadoŭ, piša The Wall Street Journal.
08.07.2022 / 19:06
Sindza Abe ŭ lutym 2013 hoda. Fota: Associated Press
Abe zajmaŭ pasadu premjer-ministra sa śniežnia 2012 hoda pa vierasień 2020 hoda, što stała samym praciahłym terminam bieśpierapynnaha kiravańnia z momantu stvareńnia ŭ Japonii ŭrada jeŭrapiejskaha ŭzoru na čale z premjer-ministram u kancy ChICh stahoddzia. Jon taksama zajmaŭ hetuju pasadu ŭ bolš rańni pieryjad z 2006 pa 2007 hod i staŭ rekardśmienam pa kolkaści dzion znachodžańnia na pasadzie.
Spadčyńnik palityčnaj dynastyi, Abe vystupaŭ za adradžeńnie ekanamičnaj i vajennaj mocy krainy, jakaja pačała stahniravać ŭ 1990-ch hadach paśla svajho imklivaha ŭźlotu paśla parazy ŭ Druhoj suśvietnaj vajnie.
«Spadaryni i spadary, Japonija viarnułasia», — skazaŭ Abe, vystupajučy ŭ lutym 2013 hoda ŭ Vašynhtonie, — Japonija nie zjaŭlajecca i nikoli nie budzie krainaj druhoha hatunku».
Jon byŭ prychilnikam amierykana-japonskaha vajennaha sajuza i naładziŭ adnosiny z tahačasnym prezidentam Donaldam Trampam. Piać razoŭ jany hulali razam u holf i dziasiatki razoŭ razmaŭlali pa telefonie.
Raniej, u 2016 hodzie, Abe pravodziŭ tahačasnaha prezidenta Baraka Abamu ŭ Chirasimu, što stała pieršym vizitam prezidenta ZŠA na miesca atamnaj bambardziroŭki, i staŭ pieršym japonskim lidaram, jaki vystupiŭ na sumiesnym pasiadžeńni Kanhresa ZŠA.
Sindza Abe z Barakam Abamaj u Chirasimie. Fota: Associated Press
«Jak heta nazvać, kali nie cudam historyi? Vorahi, jakija tak luta zmahalisia adzin z adnym, stali siabrami, źviazanymi pa duchu», — skazaŭ Abe ŭ krasaviku 2015 hoda, vystupajučy pierad kanhreśmienami.
Praz niekalki miesiacaŭ jon prasunuŭ zakon, jaki dazvalaje japonskim vojskam bolš ciesna supracoŭničać z ZŠA za miežami Japonii.
«Kali skłaści razam moc vajenna-marskich siłaŭ ZŠA i marskich sił samaabarony Japonii, to adzin plus adzin u vyniku pieratvorycca ŭ dva, — skazaŭ jon u intervju The Wall Street Journal u tym ža hodzie, — Japonija zmoža zachavać bałans siłaŭ u hetym rehijonie, kali Japonija i ZŠA abjadnajuć svaje namahańni».
U apošnija hady svajho terminu Abe praciahvaŭ umacoŭvać uzbrojenyja siły, kab adkazać na pahrozu rakietnaj ataki Paŭnočnaj Karei abo napadu Kitaja na sprečnyja vyspy, kantralavanyja Japonijaj va Uschodnie-Kitajskim mory. I jon byŭ siłaj, jakaja staić za ciapierašnim uradam premjer-ministra Fumia Kisidy, padšturchoŭvajučy Kisidu da jastrabinych pazicyjaŭ.
Urad Abe vyrašyŭ pieraabstalavać dva eśmincy z plaskataj viaršyniaj dla vykarystańnia reaktyŭnymi źniščalnikami, jakija mohuć uźlatać i siadać viertykalna — heta pieršy avijanosiec Japonii z časoŭ Druhoj suśvietnaj vajny. Jany zakupili najbujniejšy za miežami ZŠA park źniščalnikaŭ F-35 i zapuścili sietku spadarožnikaŭ, zdolnych nakiroŭvać niadaŭna zakuplenyja kryłatyja rakiety na celi pamieram sa skrynku dla abutku.
Abe, adnak, nie zmoh dasiahnuć adnoj sa svaich samych žadanych metaŭ, atrymanych u spadčynu ad tych časoŭ, kali jahony dzied, Nabusukie Kisi, byŭ premjer-ministram. Havorka idzie pra pierahlad «mirnaj Kanstytucyi» Japonii, pryniataj u 1947 hodzie, kali kraina znachodziłasia pad amierykanskaj akupacyjaj paśla parazy ŭ Druhoj suśvietnaj vajnie. Abe chacieŭ pierahledzieć artykuł 9, jaki zabaraniaje Japonii vałodać «vajennym patencyjałam», kab jasna pakazać, što jana maje prava ŭtrymlivać uzbrojenyja siły dla samaabarony.
Namahańni Abe pa adradžeńni japonskaj ekanomiki, viadomyja jak Abenomika, dali nieadnaznačnyja vyniki, a bližej da kanca terminu jaho paŭnamoctvaŭ pandemija kavida naniesła jašče adzin udar.
Śmiarotny streł u Sindza Abe padčas pramovy.
Mahčyma, samaja značnaja častka «Abenomiki» była praviedzienaja Bankam Japonii pad kiraŭnictvam jahonaha kiraŭnika Charuchika Kuroda, jaki byŭ abrany Abe ŭ 2013 hodzie i praciahvaje zajmać hetuju pasadu.
Źmiakčeńnie hrašova-kredytnaj palityki Kuroda ŭklučała štohadovuju kuplu dziaržaŭnych ablihacyjaŭ na sotni miljardaŭ dalaraŭ i bujnyja pakupki adzinak fondaŭ, jakija składajucca z akcyj kampanij, zarehistravanych na Takijskaj fondavaj biržy. U 2016 hodzie Kuroda zrabiŭ častkaj palityki admoŭnyja pracentnyja staŭki, sprabujučy stymulavać kredytavańnie.
Hetaja palityka padniała fondavy rynak i rynak nieruchomaści i dapamahła zabiaśpiečyć poŭnuju zaniataść. Padčas vybaraŭ Abe vychvalaŭsia tym, što va ŭsich 47 prefiekturach Japonii svabodnych pracoŭnych miescaŭ bolš, čym biespracoŭnych, jakija šukajuć pracu.
Ale mocny rost i inflacyja ŭ dva adsotki, jakija staviŭ za metu Kuroda, byli niedasiažnyja da hetaha hoda, kali jany stali mahčymyja nie z-za mocnaj ekanomiki, a z-za rezkaha rostu cenaŭ na naftu, haz, pradukty charčavańnia i inšy japonski impart. Zarabotnaja płata rasła pavolna i Japonija zachavała reputacyju miesca, dzie vyžyvajuć vynoślivyja karparacyi, ale mała inavacyjnych pačatkoŭcaŭ.
Abe sa svaimi prychilnikami. Fota: Associated Press
Rost źmienšyŭsia praz dva pavyšeńni padatkaŭ, zapłanavanych papiarednim uradam, na jakija Abe pahadziŭsia nieachvotna. PDV z prodažaŭ vyras u 2014 hodzie z piaci adsotkaŭ da vaśmi, a paśla da dziesiaci z 1 kastryčnika 2019 hoda. Paśla kožnaha pavyšeńnia spažyvieckija vydatki išli na spad. A kolkaść novanarodžanych padała chutčej, čym kali-niebudź, bo ekanamičnaja niavyznačanaść zaminała Abe palepšyć demahrafičnuju situacyju ŭ Japonii.
Akurat u toj momant, kali Japonija pačała adychodzić ad druhoha pavyšeńnia, na jaje abrynułasia pandemija karanavirusa. U samy razhar pandemii, u druhim kvartale 2020 hoda, ekanomika krainy była mienšaj, čym kali Abe zastupiŭ na pasadu ŭ 2012 hodzie.
«Choć jon pravioŭ šerah značnych reformaŭ, ciarpliva vykarystoŭvajučy nazapašanuju ŭładu, jon nie zmoh paviarnuć nazad hłybinnyja pryčyny nacyjanalnaha zaniapadu», — napisaŭ japonski analityk Tobias Charys u svajoj bijahrafii Abe, apublikavanaj naprykancy 2020 hoda.
Jaho pieražyła žonka Akie. U ich nie było dziaciej.
Abe ŭ 2017 hodzie. Fota: Associated Press
Jon umacoŭvaŭ abaronu krainy i zmahaŭsia za ŭzdym ekanomiki, znachodziačysia na pasadzie premjer-ministra Japonii daŭžej, čym chto-niebudź inšy.
Sindza Abe naradziŭsia 21 vieraśnia 1954 hoda ŭ Tokio. U toj čas jaho dzied, Kisi, sprabavaŭ viarnucca ŭ palityku paśla troch hadoŭ, praviedzienych u turmie ŭ jakaści padazravanaha ŭ vajennych złačynstvach.
Paśla Kisi zajmaŭ pasadu premjer-ministra z 1957 pa 1960 hod, ale syšoŭ u adstaŭku paśla taho, jak prasunuŭ dahavor pra biaśpieku z ZŠA, jaki zacviardžaŭ, što amierykanskija vojski buduć abaraniać Japoniju ŭ vypadku napadu na jaje.
Dačka Kisi, Joka, vyjšła zamuž za Sintara Abe, syna byłoha člena parłamienta z taho ž rehijona, što i siamja Kisi. Uvajšoŭšy ŭ siamiejny palityčny biznes, Sintara Abe staŭ ministram zamiežnych spraŭ i ledź nie zaniaŭ pasadu premjer-ministra ŭ 1987 hodzie. Praz dva hady jon zachvareŭ na rak i pamior u 1991 hodzie.
Sindza Abe, druhi syn Sintara i Joka Abe, byŭ upieršyniu abrany ŭ parłamient u 1993 hodzie, zaniaŭšy miesca svajho baćki.
Budučy mienš starannym vučniem, čym jahonyja baćka i dzied, jakija vučylisia va ŭstanovie, ciapier zvanaj Takijskim univiersitetam, Sindza Abe pastupiŭ va ŭniviersitet Sejkej ŭ Tokio i vučyŭsia va Univiersitecie Paŭdniovaj Kalifornii, nie atrymaŭšy stupieni.
Jak tolki jon patrapiŭ u parłamient, karjera Abe nieŭzabavie pajšła ŭ haru. Prasoŭvajučysia pa karjernaj leśvicy ŭ Libieralna-demakratyčnaj partyi, jon staŭ hałoŭnym pamočnikam premjer-ministra Dziunjicira Kaidzumi ŭ 2001 hodzie i hraŭ zakulisnuju rolu ŭ viartańni dadomu piaci japoncaŭ, vykradzienych Paŭnočnaj Karejaj.
Da 2006 hoda jon staŭ premjer-ministram, zamianiŭšy papularnaha Kaidzumi. Ale nie zmoh vystajać u zavirusie skandałaŭ.
Paśla abvastryłasia daŭniaje zapalenčaje zachvorvańnie kišečnika, i Abe staŭ pakutavać ad bolu. Usiaho praz hod jon syšoŭ u adstaŭku, spasłaŭšysia na drennaje zdaroŭje.
Sindza Abe i jahonaja žonka Akie ŭ 2007 hodzie, padčas pieršaha terminu premjer-ministra. Fota: Associated Press
Nivodny japonski premjer-ministr nie viartaŭsia na svaju pasadu z 1950-ch hadoŭ. Ale Abe atrymaŭ novyja leki ad svajoj chvaroby i adnaviŭ reputacyju prychilnika nacyjanalnaha adradžeńnia, adnačasova prapahandujučy ekanamičnuju prahramu, jakaja, na jaho dumku, pavinna była pakłaści kaniec źniasilvajučaj deflacyi ŭ Japonii.
U vieraśni 2012 hoda jon byŭ abrany lidaram Libieralna-demakratyčnaj partyi, jakaja znachodziłasia tady ŭ apazicyi, i praz try miesiacy pryvioŭ jaje da pieramohi na parłamienckich vybarach. 26 śniežnia 2012 hoda parłamient znoŭ abraŭ jaho premjer-ministram.
Kab padkreślić svaje nacyjanalistyčnyja karani, praz hod jon naviedaŭ chram Jasukuni, dzie pachavanyja niekatoryja viadomyja dziejačy Japonii časoŭ Druhoj suśvietnaj vajny. ZŠA vykazali svajo rasčaravańnie, i spadar Abe paŭtaryŭ hety vizit tolki praz try dni paśla svajoj adstaŭki, 16 vieraśnia 2020 hoda.
Choć jon vystupaŭ za pierahlad Kanstytucyi na kožnych vybarach, Abe tak i nie zdoleŭ pieraadoleć hramadski skieptycyzm i supraciŭ zakanadaŭcaŭ, uklučajučy niekatorych členaŭ jahonaj ułasnaj kirujučaj Libieralna-demakratyčnaj partyi. Mnohija praciŭniki śćviardžali, što pierahlad Kanstytucyi vykliča padazreńni mižnarodnaj supolnaści i nie zjaŭlajecca nieabchodnym, pakolki Japonija ŭžo maje de fakta uzbrojenyja siły, hetak zvanyja siły samaabarony.
Karanavirus pryhnaŭ chmary da apošnich miesiacaŭ jahonaha kiravańnia. Choć pandemija ŭ Japonii była značna mienš razburalnaj, čym u ZŠA i Zachodniaj Jeŭropie, Abe padvierhnuŭsia krytycy za niepaśladoŭnuju reakcyju. Spasłaŭšysia na viartańnie kišačnaha zachvorvańnia, jon abviaściŭ ab svajoj adstaŭcy ŭ žniŭni 2020 hoda i ŭ nastupnym miesiacy pieradaŭ styrno praŭleńnia svajmu daŭniamu pamočniku Jesichide Suha.
Abe ŭ 2020 hodzie, za paru miesiacaŭ da adstaŭki. Fota: Associated Press
Abe śćviardžaje, što ŭ jaho atrymałasia pieraadoleć piesimistyčny nastroj, jaki cisnuŭ na Japoniju na praciahu dziesiacihoddziaŭ. Jon ažyviŭ dypłamatyju krainy, naviedaŭšy bolš za 80 krainaŭ, i ŭziaŭ na siabie płaŭny pierachod u 2019 hodzie da ery Rejva, abo «cudoŭnaj harmonii», pry novym impieratary Naruchita, jaki ŭstupiŭ na pasadu paśla taho, jak jaho baćka, Akichita, staŭ pieršym za 200 hadoŭ impierataram, jaki adroksia ad tronu (kožny novy impieratar adkryvaje saboj novy pieryjad u historyi Japonii, zvany «eraj», jaki nazyvajecca zhodna ź jahonym devizam — zaŭvaha pierakładčyka).
«Japonija bolš nie takaja, jak u minułym. My zdoleli całkam razburyć ścianu pakory, — zajaviŭ Abe ŭ parłamiencie ŭ studzieni 2020 hoda, — My stvorym Japoniju, jakaja budzie źziać na centralnaj scenie śvietu… Za apošnija siem hadoŭ ja addaŭ usiaho siabie ruchu da hetaj mary».