«Biełsat» — ekstremisckaje farmiravańnie. Što heta značyć dla ich aŭdytoryi?
Siońnia ŭ Biełarusi stała na adno ekstremisckaje farmiravańnie bolš: MUS pryznała takim internet-resursy «Biełsat». Paprasili jurystaŭ patłumačyć, što heta značyć dla aŭdytoryi telekanała.
03.11.2021 / 15:17
Ekstremisty pačali raści ŭ Biełarusi jak hryby pa vosieni paśla źmien u zakanadaŭstvie, nabyŭšych moc letam biahučaha hoda. Zhodna ź imi byŭ pašyrany sam paniatak ekstremizmu, kančatkova razmylisia miežy pamiž jaho hvałtoŭnymi rysami i niepažadanaj dla ŭładaŭ prajavaj hramadzianskaj pazicyi.
Jakraz u novym zakonie prapisany i paniatak ekstremisckaha farmiravańnia. Adkaznaść praduhledžanaja nie tolki za stvareńnie i kiraŭnictva takim, ale i za členstva.
Naŭzdahon zakonu źjaviłasia pastanova Saŭmina «Ab mierach supraćdziejańnia ekstremizmu i reabilitacyi nacyzmu», zhodna ź jakoj prava na pryznańnie ekstremistami nadajecca KDB i MUS naŭprost (čym jany i karystajucca).
Što heta značyć dla čytačoŭ i hledačoŭ Biełsata?
U zajavie MUS prapisana, što ciapier «dziejańni stvaralnikaŭ, kiraŭnikoŭ ekstremisckaha farmiravańnia, a taksama jaho udzielnikaŭ utvarajuć skład złačynstva ŭ miežach artykuła 361-1 KK Biełarusi». Aproč sajta «Biełsata», havorka ŭ dadzienym vypadku idzie i pra ich jutub-kanał, telehram-akaŭnt, a taksama ŭsie dziejsnyja sacsietki. A što značyć «udzielnik farmiravańnia»? Ci źjaŭlajecca im prosty čytač i padpisčyk telehram-kanała?
«Pa farmuloŭcy artykuła 361-1 adkaznaść za členstva ŭ ekstremisckim farmiravańni praduhledžanaja tolki tady, kali była meta ździajśnieńnia złačynstva ekstremisckaj nakiravanaści. Kali ad čałavieka niama aktyŭnych dziejańniaŭ, nijak nie parušajecca ciapierašni pravaparadak, to za padpiski sami pa sabie nielha pieraśledavać u kryminalnym paradku», — kamientuje juryst Pavieł Sapiełka.
Razam z tym ekśpiert adznačaje, što ŭ siońniašniaj realnaści, kali ŭ milicyi raźviazanyja ruki i isnujuć takija razmytyja paniatki ŭ zakanadaŭstvie, ad uvahi orhanaŭ nie zastrachavany nichto.
«Na siońnia ŭ Biełarusi nie moža być harantyj, što pa ciabie nie pryjduć. Kali čałaviek nie ździajśniaje nijakich dziejańniaŭ, jakija pryciahvajuć hnieŭ siłavikoŭ ciapier, to, mahčyma, jon ździajśniaŭ ich raniej. I zvyčajnaja padpiska na kanał moža być vykarystanaja, kab pravieści čarhovy pieratrus ci pravierku ŭ dačynieńni da peŭnaj asoby. Nie fakt, što za hetym rušyć kryminalnaja adkaznaść, ale pravodzić apieratyŭnyja i pracesualnyja dziejańni možna całkam spakojna. Sa spakojnym paślažnivieńskim milicejskim sercam», — dadaje Pavieł Sapiełka.
Ale vidavočna, što učynić pravierki nad tysiačami padpisantaŭ miedyja niemahčyma. MUS znoŭ robić usio, kab prosta zapužać ludziej — ličyć jašče adzin juryst Michaił Badnarčuk:
«Šlacham kryminalizacyi samoha fakta atrymańnia infarmacyi z pryznanych ekstremisckimi krynic, dziaržava sprabuje kampiensavać techničnuju niemahčymaść (ci prynamsi krajniuju pracajomistaść) poŭnaha błakavańnia hetych krynic. Napeŭna, metaj hetych dziejańniaŭ źjaŭlajecca istotnaje źnižeńnie liku padpisantaŭ, jakoje, pa ich dumcy, pavinna adbycca z pryčyny strachu hramadzian pierad kryminalnaj adkaznaściu.
Ale ŭsio ž patrebna aceńvać realnyja mahčymaści sistemy pravaachoŭnych orhanaŭ. Prosta fizična ŭčynić pieratrus u kožnaha padpisanta navat adnaho telehram-kanała «Biełsat» budzie praktyčna niemahčyma, navat kali dapuścić, što sam śpis hetych padpisantaŭ niejkim nievierahodnym čynam stanie im dastupny. Usiu pravaachoŭnuju sistemu pahałoŭna pryjšłosia b zadziejničać tolki ŭ adnoj hetaj spravie. Ale ŭsio adno čytačam i padpisantam «Biełsata» chaciełasia b parekamiendavać bolš surjozna stavicca da pytańniaŭ kibier-biaśpieki, aceńvać kožnaje svajo dziejańnie ŭ siecivie z punktu hledžańnia mahčymych nastupstvaŭ u novych reałijach».
Taksama ekśpiert źviartaje ŭvahu na toje, što pryznańnie častkaj ekstremisckaha farmiravańnia akaŭntaŭ peŭnaha vydańnia ŭ sacyjalnych sietkach i na jutubie, pakul, na ščaście, nie aznačaje zabarony samich sacyjalnych sietak i płatformaŭ.
«Idzie vyniščeńnie inšadumstva»
Vykarystańnie abaznačeńniaŭ «ekstremist» i «teraryst» dla pieraśledu ludziej za ažyćciaŭleńnie imi svaich pravoŭ (na toje ž svabodnaje atrymańnie infarmacyi) śpiecyjalisty nazyvajuć hłabalnym trendam na postsavieckaj prastory.
«Ahułam baraćba z hvałtoŭnym teraryzmam i ekstremizmam — heta toje, što zaŭsiody padtrymlivajecca i zaachvočvajecca — u tym ža AAN. I kali b u nas sapraŭdy zmahalisia z ekstremizmam, heta było b hanarova. Ale ŭ dadzienym vypadku idzie vyniščeńnie inšadumstva. Heta viartaje nas jak minimum u 70-80-ja hady», — kanstatuje Pavieł Sapiełka.