Аўтары петыцыі адзначаюць: цяпер беларусы не могуць у поўнай меры выкарыстаць свае смартфоны і планшэты на роднай мове, што стварае праблемы ў выкарыстанні іх для зносін, працы і адукацыі. Акрамя таго ў тэксце петыцыі нагадваецца пра ўразлівы статус (паводле вызначэння ЮНЕСКА) беларускай мовы, які, на думку аўтараў, звязаны і з вымушаным карыстаннем іншымі мовамi, калі адсутнічае родная.
Скрыншот петыцыі
Беларуская мова на прыладах Android, галоўнага канкурэнта аперацыйнай сістэмы iOS, з’явілася пасля абнаўлення 6.0.1, якое выйшла яшчэ ў 2016 годзе.
Аднак прыкладаў, калі карыстальнікам удалося праз зварот пераканаць дадаць беларускую ў якасці адной з моў інтэрфейсу, вельмі мала.
Ужо некалькі гадоў на платформе Change.org збіраюцца подпісы пад петыцыяй аб даданні беларускай мовы ў Instagram. Пакуль колькасць сабраных подпісаў складае трохі болей за 7000.
У пачатку гэтага года карыстальнік Twitter звярнуўся ў службу падтрымкі польскага офісу Netflix наконт перакладу інтэрфейсу на беларускую мову — яго заўвагу паабяцалі перадаць кіраўніцтву. Таксама супрацоўнікі Netflix заўважылі, што карыстальнікі сэрвісу могуць прапанаваць фільмы ці серыялы, якія трэба перакласці на беларускую мову, праз адмысловую форму на іх старонцы.
А вось у самім Twitter беспаспяховая барацьба за беларускую мову вядзецца ледзь не з часу стварэння сацсеткі. У 2010-я гады быў рэальны шанец атрымаць беларускамоўны Twitter, бо існаваў адмысловы сэрвіс для перакладу інтэрфейсу, у якім беларусы актыўна праявілі сябе. З невядомых прычын сэрвіс быў закрыты, а беларускі інтэрфейс так і не з’явіўся.
Цяпер беларусы ў сацсетцы перыядычна арганізуюць масавыя набегі на афіцыйныя акаўнты Twitter, яго службы падтрымкі і самога Ілана Маска, патрабуючы дадаць родную мову.
Паспяховым прыкладам ўзаемадзеяння можна назваць Telegram, які лаяльна ставіцца да дадавання новых моў і мае для гэтага штатныя працэдуры. Афіцыйна магчымасць выбраць беларускую мову ў Telegram з’явілася 15 жніўня 2020 года, але магчымасць уласнаручна ўсталяваць яе існавала і раней.
З таго часу пераклад інтэрфейсу і ўсіх абнаўленняў месенджара ажыццяўляецца невялікай групай энтузіястаў праз адмысловыя інструменты. І, мяркуючы па высокай якасці гэтага перакладу і своечасовасці яго абнаўлення, такі «аматарскі» варыянт цалкам апраўдвае сябе і мог бы быць узяты іншымі за аснову.
Беларуская мова таксама перамагае на рэсурсах з элементамі дэмакратычнага вырашэння пытанняў. Так, у канцы 2022 года беларускія рэдактары папулярнай свабоднай карты OpenStreetMap, якая выкарыстоўваецца ў шматлікіх сэрвісах і праграмах, прагаласавалі за тое, каб усе назвы на тэрыторыі Беларусі падавалі на беларускай мове, замест рускай, якая дамінавала да таго часу.
Нягледзячы на вялікі негатыўны досвед у барацьбе за беларускую мову ў інтэрнэце, гэтыя прыклады паказваюць, што поспех пры ўпартым дзеянні таксама магчымы.
Чытайце таксама:
У Акадэміі навук працуюць над 15-томным тлумачальным слоўнікам беларускай мовы
