«Толькі не выкідвайце!»
Антон Базыленка ўспамінае, як аднойчы зазірнуў да калегі ў школьную майстэрню. Тады ён яшчэ выкладаў гісторыю і нават не задумваўся пра гэблікі і малаткі.
«Хтосьці прынёс у кабінет альховыя рэйкі і папрасіў зрабіць з іх рамкі. Пасля працы на стале настаўніка засталіся невялікія тонкія трэскі. Я звярнуў увагу на «некандыцыю» — у алешыны быў прыгожы насычаны колер. І вырашыў падарыць трэскам другое жыццё», — успамінае Антон Базыленка.
Крыху пазней майстар-аматар зрабіў з іх фігуркі-абстракцыі. І пайшло-паехала! Шкатулкі, скрыні, падсвечнікі, ключніцы, вешалкі, скарбонкі — чаго толькі няма ў калекцыі педагога. Але галоўнае, што ўсе рэчы маюць сваё прызначэнне і могуць выкарыстоўвацца ў побыце, а не пыліцца на паліцах.
Дапаможнік з дрэва
Новае хобі так захапіла майстра, што ў выніку ён заняўся стэндавым мадэляваннем і архітэктурным макетаваннем, а ў школе пачаў выкладаць працоўнае навучанне.
Ствараючы копіі замкаў, цэркваў, мастоў і сядзіб, Базыленка да працэсу заўсёды падыходзіць грунтоўна — звяртаецца да прац вядомых дойлідаў і археолагаў. Часам пакарпець над увасабленнем у жыццё ідэі даводзіцца не адзін месяц. Затое вынік заслугоўвае стаць выставачным экспанатам.
Дарэчы, у 2015 годзе ў гісторыка-працавіка ўжо была персанальная выстава. Наведвальнікі атрымалі магчымасць разгледзець у дэталях драўляныя копіі Гомельскага замка XV-XVI стагоддзяў і многіх іншых унікальных збудаванняў.
«Кожны макет — гэта і новы вопыт, і новыя веды. Асабліва для маіх вучняў. Калі я ім паказваю, як стваралася копія той ці іншай архітэктурнай славутасці, пытанні льюцца як з рога дастатку. Пагадзіцеся, гледзячы на карцінку ў падручніку, такога эфекту не атрымаеш», — упэўнены суразмоўца.
Сёння ў калекцыі Антона Базыленкі — сялянскія і панскія сядзібы, знакамітая Камянецкая вежа і нават копія дома, дзе нарадзіўся Якуб Колас. Спыняцца майстар не плануе. Зусім хутка абяцае заняцца рэканструкцыяй Навагрудскага замка, у рэальнасці разбуранага амаль дашчэнту.
Любоў да працы праз вогнішча
Часцей за ўсё матэрыялам для чарговай працы становяцца звычайныя скрыні, у якіх перавозяць садавіну.
«Прыходжу на рынак або ў краму, пытаюся, ці можна забраць драўляную тару. Звычайна пытанняў не ўзнікае, адмаўляюць рэдка. Усё роўна скрыні потым адправяцца ў смецце. Дык чаму б не зрабіць з іх нешта вартае?» — упэўнены педагог.
Акрамя тары з крамы, у ход ідуць стары паркет і дошкі для аздаблення, якія страцілі прывабны выгляд. Нядрэнным матэрыялам Антон Базыленка называе галіны хвоі, якія, праляжаўшы пару гадоў на лясной падсцілцы, набываюць такое цікавае адценне, што іх нават не трэба апрацоўваць марылкай.
А вось старая мэбля для працы не падыходзіць, таму што амаль уся зробленая з ДСП.
Самай капрызнай сыравінай настаўнік працы называе асіну. І больш за ўсё марыць пра мораны дуб і эбенавае дрэва. Як звычайна, увасобіць мары ў рэальнасць перашкаджае проза жыцця — цана на гэтую драўніну проста зашкальвае.
На думку педагога, патэнцыял і жаданне працаваць у майстэрні ў сучасных школьнікаў ёсць. Але цікавасць да дрэва і інструментаў трэба прышчэпліваць праз стварэнне патрэбных у побыце рэчаў. На апошнім уроку, напрыклад, ён вучыў дзяцей рабіць скарбонкі ў выглядзе хатак.
Самай жа простай, але функцыянальнай рэччу настаўнік называе «касцёр» — шматразовую падстаўку пад гарачае. Больш складаныя вырабы годна прадстаўляюць школу на розных конкурсах.
«Нашы вучні не раз удзельнічалі ў конкурсах, у тым ліку нацыянальнага ўзроўню: «Энергамарафон», «Архнавацыі» і «100 ідэй для Беларусі». Сярод хлопцаў у мяне нават ёсць «давераныя асобы» — падмайстры. Звяртаючыся да іх пры падрыхтоўцы да конкурсу, ведаю, што ўсё будзе «зэр гуд» — ад ідэі да рэалізацыі. За нашы праекты ніколі не было сорамна.
У сярэдняй школе №62 Антон Базыленка выкладае працоўнае навучанне
Ідэі пад нагамі
Адзін час Антон Базыленка даваў майстар-класы па працы з дрэвам на творчых сустрэчах, знаёміў гомельцаў з асновамі стэндавага мадэлявання. Цяпер гэта не так запатрабавана, але запал нікуды не знік.
«Адкуль бяру ідэі? Пад нагамі! Прайдзіцеся па Савецкай, збочце з Пушкіна на Арцёма або едзьце ў Заходні — старыя дамы са сваёй гісторыяй усюды. Чым не падстава зрабіць макет? А вось да так званых рэференс з інтэрнэту стаўлюся скептычна. Лепш за ўсё пабываць на месцы самому, сфатаграфаваць аб'ект з усіх патрэбных ракурсаў, пагаварыць са спецыялістам (экскурсаводам, гісторыкам) — і будынак сапраўды ажыве ў тваёй мадэлі».
Кожны выраб для майстра — самы любімы. Асабліва ў першыя хвіліны пасля яго вырабу. Таму ставіць сваё хобі на бізнэс-рэйкі суразмоўца не спяшаецца.
«Як толькі пачынаеш рабіць рэчы канвеерна, гэта перастае быць творчасцю. Бо ў кожную працу ўкладзеныя душа і час. Мабыць, гэта самыя дарагія рэсурсы, якія складана вымераць грашыма», — завяршае суразмоўца.
Чытайце таксама:
Праваслаўны ў касцёле. Як разьбяр з Беларусі працуе ў каталіцкім храме ў Польшчы
Былы начальнік чыгуначнай станцыі пад Бабруйскам цяпер пляце кошыкі з лазы
