А 18:00 у актавай зале цэнтра культуры ў Сеніцы сабралася каля 40 чалавек. Месца ў прэзідыуме занялі чацвёра — прадстаўнікі мясцовага і раённага выканкамаў, камітэта па адукацыі, а таксама дэпутат.
Дырэктарка «Апельсіна» Вера Дыпнер сказала, што галоўная мэта сустрэчы — «наладзіць дыялог з уладай».
***
Прыватная школа «Апельсін» была заснаваная ў 1995 годзе — як пачатковая. Пазней атрымала акрэдытацыю яшчэ і як дзіцячы садок. А ў 2018 годзе адкрыла сярэднюю школу. У 2019 годзе «Апельсін» стаў «Школай № 1» у конкурсе «Брэнд года»(у намінацыі «прыватныя школы»).
Да прыпынення працы «Апельсін» уяўляў сабой адукацыйны комплекс: у Сеніцы былі пачатковая школа і дзіцячы садок, а ў Мінску на Кісялёва, 38 — сярэдняя і старэйшая школа. У гэтым годзе «Апельсін» пацвердзіў сваю акрэдытацыю.
***
«Мы ў райвыканкаме вывучым дакументы і прымем рашэнне», ці працягне прыватная школа працу
Да мікрафона выйшла намесніца старшыні Мінскага райвыканкама Ірына Ціханка. Яна нагадала, што пры канцы верасня была прыпыненая дзейнасць усіх прыватных школ.
— Як вы ўсе ведаеце, да гэтай сітуацыі прывяло тое, што адбылося ў прыватнай школе «СмартСкул». (15 верасня школьнік на перапынку стрэліў у твар сваёй аднакласніцы з пнеўматычнага пісталета, пра інцыдэнт паведамляў тэлеграм-канал «50 адценняў праўды/хлусні»)
Пасля інцыдэнту ў прыватных школах пачаліся праверкі, якія «выявілі парушэнні», прычым не толькі санітарных умоў і патрабаванняў МНС, але і выплаты падаткаў або ЖКП.
У выніку школы прыпынілі працу.
— На сённяшні дзень з 599 навучэнцаў 489 працягнулі навучанне ў дзяржаўных установах адукацыі. (Верагодна, гаворка толькі пра Мінскі раён) Некаторыя змянілі месца жыхарства на Расійскую Федэрацыю, частка не вызначылася — да панядзелка ім устаноўлены тэрмін вызначыцца наконт далейшага адукацыйнага працэсу дзяцей, — канстатавала Ірына Ціханка.
Намесніца старшыні райвыканкама нагадала, што прыватныя школы пры жаданні могуць прайсці ліцэнзаванне (паводле закона ад 17 кастрычніка), гэтая працэдура ўводзіцца таксама для дзяржаўных школ. На сайце Мінадукацыі ёсць графік, калі кіраўнікі школ маюць права падаць пакет дакументаў на атрыманне ліцэнзіі — «мы ў райвыканкаме вывучым іх пасля праверак і прымем пастанову», дадала чыноўніца.
Dev.by зверыўся з графікам: «Апельсін», як і іншыя прыватныя школы, можа звярнуцца па атрыманне ліцэнзіі ад 14 да 23 лістапада.
Ціханка паабяцала: улічваючы рэпутацыю школы і стаж яе працы, у Мінскім райвыканкаме паклапоцяцца, каб «Апельсін» разглядаўся ў першую чаргу — у топ-3 суіскальнікаў.
— Упэўненая, што ўстанова, якая паспяхова ажыццяўляе сваю дзейнасць столькі ж гадоў, колькі існуе суверэнная Беларусь, з усім справіцца, — сказала чыноўніца.
«Ніхто не зацікаўлены ў тым, каб вас закрылі»
У зале стала шумна: бацькі сталі цікавіцца, чаму наогул закрылі «Апельсін», бо парушэнняў не было — школа была акрэдытаваная.
— Былі, — адказала чыноўніца. — А інфармацыя, што яны ліквідаваныя, да гэтага часу не паступіла ў органы кантролю.
— Але вы ж самі ў верасні падпісвалі сертыфікаты адпаведнасці, — не сунімаліся ў зале.
— Так, падпісвалі, — прызнала чыноўніца, — на дробныя неадпаведнасці мы заплюшчвалі вочы, бо разумелі, што некаторыя парушэнні не істотныя, яны не ўплываюць на бяспеку, — і іх можна ліквідаваць. Так, я прызнаю: мы давалі адтэрміноўкі ў 2-3 дні, — за што і паплаціліся…
— У мяне дзіця вучылася раней у дзяржшколе. Калі ў малодшых школьнікаў на паверсе 3 гады не працуе прыбіральня, — гэта не парушэнне? Іх жа не закрываюць! — абурылася з месца адная з мам. — А яшчэ педыкулёз: мы год змагаліся з праблемай.
— А ў нас дзіця атруцілася ў сталоўцы, — дадала другая.
— І праблема педыкулёзу стаіць востра ва ўсіх дзяржшколах: ад першага да адзінаццатага класа — вошы, вошы і вошы. А ў прыватных гэтага няма, — адгукнуліся ў іншым куце.
Абстаноўка абвастрылася.
Дырэктар «Апельсіна» паспрабавала яе разрадзіць — і папрасіла бацькоў не нападаць на гасцей: «Яны заўзімаюцца за нас».
— Я таксама хачу, каб вы паслухалі: ніхто не зацікаўлены ў тым, каб вас закрылі, — сказала намесніца старшыні выканкама.
Мы, чыноўнікі, разумеем, што школы перапоўненыя. Дзіцячае насельніцтва расце хутчэй, чым будуюцца ўстановы адукацыі. У Мінскім раёне 61 тысяча дзяцей — і прыватныя школы, хай і нязначна, зніжаюць нагрузку на дзяржаўныя.
Сёння я прыйшла сюды, каб данесці да вас: у вас ёсць магчымасць аднавіць працу школы. Зараз трэба няшмат — выканайце патрабаванні, неабходныя для атрымання ліцэнзіі.
— А можна пералік патрабаванняў? — папрасілі з залы. (Патрабаванні тут. — Заўв.)
— Пералік для ўсіх аднолькавы, — адказала намесніца старшыні райвыканкама. — Учора мы праводзілі такую ж сустрэчу, як з вамі, у Тарасаве, пазаўчора былі ў Бараўлянах: усе задаюць адно і тое ж пытанне — пра патрабаванні. Дык вось: там няма невыканальных патрабаванняў.
«Адзін педагог працаваў з 1995 года — на мінулым тыдні забраў працоўную»
Адная з мам падняла пытанне, як школа «Апельсін» у гэтай сітуацыі можа выканаць некаторыя патрабаванні ліцэнзавання — напрыклад, да педскладу.
— У вас жа з гэтым праблем няма, — сказала чыноўніца.
— Не было, калі «Апельсін» як камерцыйная структура меў магчымасць працаваць і аплачваць працу сваіх працаўнікоў, — адказала мама.
Але бацькі былі вымушаныя былі забраць сваіх дзяцей і ўладкаваць у іншыя школы. У гэты момант яны не плацяць грошы «Апельсіну», — і школа не можа плаціць сваім настаўнікам. (Бацькі пачалі шаптацца, што Вера Дыпнер нібыта вымушаная была прадаць машыну і выставіць на продаж кватэру.)
— Вы звольнілі ўсіх супрацоўнікаў? — здзівілася чыноўніца.
Вера Дыпнер нагадала, што «Апельсін» у кастрычніку не атрымлівае грошы за навучанне. Аднак праблема не толькі ў гэтым. Дырэктарка падкрэсліла, што не можа тарыфікаваць настаўнікаў: паводле закону няма падстаў для выплаты зарплаты (нават мінімальнай), калі яны не працуюць з вучнямі.
— На мінулым тыдні Мінпрацы задало нам пытанне, колькі педагогаў звольнілася і на якой падставе астатнія дагэтуль лічацца ў штаце, — працягнула Вера Дыпнер.
— Настаўнікі напісалі «за свой кошт» на 30 дзён, але гэты тэрмін падыходзіць да канца. Што далей? Як мне захаваць 60% педагогаў у штаце?
У нас педагогі працавалі па 18-20 гадоў. Адзін педагог працаваў з 1995 года — і на мінулым тыдні ён забраў сваю працоўную кніжку. Я абрыдалася!
Чыноўнікі разгубіліся.
Намесніца старшыні Мінскага райвыканкама паабяцала «заўтра ж» накіраваць запыт у Міністэрства працы і сацыяльнай абароны: «Я не ведала пра гэтую праблему», — сказала яна.
Не пагражалі, а тлумачылі
Яшчэ пытанні ад бацькоў:
Як хутка іх прыватная школа можа атрымаць ліцэнзію?
Адказу не было. Чыноўнікі паабяцалі, што ўсё вырашыцца да 31 снежня, а можа і раней. Зноў нагадалі, што «Апельсін» сярод школ раёна будзе разглядацца ў ліку першых.
Ці можа «Апельсін» працягнуць працу, пакуль яе дакументы на атрыманне ліцэнзіі разглядаюць?
Вера Дыпнер заўважыла: раней яе пераконвалі, што гэта магчыма — трэба толькі ліквідаваць парушэнні.
Ірына Ціханка параіла: «Інфармуйце органы, якія вынеслі вам прадпісанне. Яны прыедуць — пераканаюцца, што вы ліквідавалі парушэнні, і, магчыма, за гэты перыяд мы якраз атрымаем адказ ад Мінпрацы, — і вынесем рашэнне».
Пра што яшчэ гаварылі людзі з залы
- Дзеці ў стрэсе. «З новай школы кожны дзень вяртаюцца як з вайны».
- Дзецям заніжаюць адзнакі, «бо раз ты з прыватнай школы — дык вось табе», паспяховасць упала.
- Бацькі не могуць дамагчыся індывідуальнага плана навучання для сваіх дзяцей, нават калі гаворка ідзе пра дзяцей з асаблівасцямі.
Пра сацыяльна небяспечнае становішча
— І яшчэ адзін важны нюанс — у якія ўмовы былі пастаўленыя бацькі: я хачу, каб вы гэта ведалі, — паднялася адная мама. — Літаральна праз некалькі дзён пасля закрыцця школы асабліва ініцыятыўныя дырэктары і завучы сталі тэлефанаваць з пагрозай: калі вы заўтра не прынесяце да нас дакументы, мы вас паставім на сацыяльна небяспечнае становішча. Ці ў курсе вы наогул, што адбываюцца такія рэчы? Гэта не жарты!
— Мы не ў курсе, але калі вам хтосьці сапраўды пагражаў… — пачала была намесніца старшыні райвыканкама.
— Усім, усім пагражалі, — зашумелі ў зале.
— Давайце вызначымся, вам пагражалі ці… — чыноўніца не змагла скончыць фразу, яе перапыніў хор галасоў: «Так!».
Ірына Ціханка заўважыла, што словы педпрацаўнікоў варта трактаваць як «тлумачэнні» і «інфармаванне», а дзіця-беларус не можа не вучыцца — інакш ён знаходзіцца ў сацыяльна небяспечным становішчы.
— У гэты момант нашае дзіця навучаецца ў дзяржшколе. Па гісторыі Беларусі не было ніводнага ўрока, а англійскую мову вядзе фізрук — але гэта значыць, што цяпер жа ён вучыцца, больш ён не ў небяспечным становішчы? — спытаў хтосьці з месца.
За гэтай рэплікай зноў было шмат асабістых гісторый — размова пайшла па коле.
Чыноўнікі ветліва згарнулі сустрэчу, паўтарыўшы абяцанкі, дадзеныя на працягу вечара: падтрымаць школу.
